درس سوم

عبداللَّه بن جبير، ابودجانه، حباب بن منذر

عبداللَّه بن جبير

عبداللَّه بن جبير بن نعمان اوسى انصارى كه از جمله بيعت كنندگان جريان بيعت عقبه [1] بود، از اصحاب و فرماندهان نظامى پيامبر (ص) به شمار مى‌آيد كه در جنگهاى بدر، احد و خندق رشادت و دلاورى‌هاى زيادى از خود نشان داد. [2]

عبداللَّه، فرمانده كمانداران احد

در جنگ احد، پس از آنكه پيامبر (ص) سپاه خود را سازماندهى كرد، با توجه به اهميت ويژه‌اى كه تنگه عينين داشت، پنجاه تن از تيراندازان را برگزيد و فرماندهى آنها را به عبداللَّه بن جبير واگذار كرد [3] و با قاطعيت به آنان فرمان داد كه:

در مواضع خود بايستيد، و نگاهبان پشت سر ما باشيد، و اگر مشاهده كرديد كه ما از دشمن غنيمت گرفتيم با ما مشاركت نكنيد، و اگر ديديد كه كشته مى‌شويم ما را يارى مكنيد. [4]

[1] . پيش از هجرت پيامبر گرامى اسلام (ص)، گروهى از مردم مدينه به آيين اسلام گرويدند و در مكه با رسول‌خدا (ص) بيعت كردند. اين بيعت كه بيعت عقبه ناميده شد، در دو مرحله انجام گرفت. بيعت نخستين را عقبۀ اولىٰ و دومى را كه گسترده‌تر و كاملتر بود؛ عقبۀ دوّم مى‌نامند. در عقبۀ دوّم، 73 مرد و زن از انصار با پيامبر (ص) بيعت كردند كه عبداللّٰه بن جبير يكى از آنهاست. شرايط عقبۀ اولىٰ‌، التزام به مبانى دينى و حقوقى و اخلاقى اسلام است، ولى در عقبۀ دوّم علاوه بر اين شرايط، حمايت از پيامبر (ص) در برابر تجاوزات دشمنان گنجانيده شده است. بر اين اساس، عقبۀ دوّم را بيعت جنگى نيز ناميده‌اند. (سيرۀ ابن هشام، ج 2، ص 454-456)

[2] . سيرۀ ابن هشام، ج 2، ص 454

[3] . مغازى، ج 1، ص 219

[4] . طبقات، ج 3، ص 475