درس هشتم

عبداللَّه بن عبّاس

منزلت ابن عباس‌

عبداللَّه بن عباس بن عبدالمطلب پسر عموى پيامبر اكرم (ص) و امير مؤمنان على (ع) است. وى سه سال قبل از هجرت در شعب ابوطالب متولد شد و مادر او «لبابه» دختر حارث و خواهر «ميمونه» همسر پيامبر اكرم (ص) است.

ابن عباس در ادب، شعر و لغت نيز صاحب نظر بود، و محققان و جويندگان هنر و ادب، وى را دريايى خروشان از فضل و كمال مى‌يافتند و خود را از سرچشمه دانش بى كران او سيراب مى‌كردند. وسعت دانش او بقدرى بود كه وى را «حبر الامّة» يعنى دانشمند امت خوانده‌اند. [1]

او در كوچكى همراه رسول خدا (ص) بوده و احاديث زيادى از آن حضرت روايت كرده است. ابن عباس نزد همه خلفاى معاصر خود مورد احترام و از جايگاه بلندى برخودار بود و سخنش نزد ايشان اعتبار داشت. آنان درباره مسائل گوناگون كشور، مشورت ابن عباس را فراموش نمى‌كردند و با وى به رايزنى و چاره انديشى مى‌پرداختند. [2]

ابن عباس در علوم قرآن و تفسير سرآمد ديگران بود. خودش مى‌گويد:

حضرت على (ع) مرا آموزش داده ... و علم من از دانش اوست و علم همه اصحاب محمّد (ص) در كنار علم على (ع) مانند قطره‌اى است در درياهاى هفتگانه. [3]

رفت و آمد زياد او از خردسالى به منزل پيامبر (ص)، سبب شد تا روزى كه آب وضوى پيامبر (ص) را آورد، مورد دعاى آن حضرت واقع شود كه فرمود:

[1] . تنقيح المقال، ج 2، ص 191.

[2] . اعلام، زركلى، ج 4، ص 228

[3] . امالى، شيخ مفيد، ص 236