زياد بن خصفه

زياد بن خصفه تيمى از خالصترين ياران امير مؤمنان و امام حسن عليهما السلام بود كه در تمامى صحنه‌هاى سرنوشت ساز دوران آن دو بزرگوار، حضور چشمگير داشت.

نقش زياد در صفّين‌

پيكار صفين شاهد دلاوريها و جانبازيهاى زياد بن خصفه بود. امير مؤمنان كه هر روز فرماندهى را به ميدان نبرد مى‌فرستاد، يك روز نيز زياد را به پيكار گسيل داشت. [1] زياد كه فرماندهى قبيله بكر بن وائل را عهده‌دار بود، در برابر قويترين فرمانده دشمن- ذوالكلاع حميرى- قرار گرفت. جنگ سختى آغاز شد، بطورى كه ترس از نابودى همه را فرا گرفت. زياد در اين لحظه از قبيله عبدالقبيس كمك گرفت و آنها پا در ركاب كرده، مانند ابر سياهى وارد معركه شدند، ذوالكلاع حميرى كشته شد، ولى دشمن به فرماندهى عبيداللَّه بن عمر جنگ را ادامه داد كه عاقبت او نيز كشته شد. [2]

هنگامى كه مرحله اوّل جنگ صفين به پايان رسيد، برخى زمزمه صلح را آغاز كردند.

اميرمؤمنان گروهى از ياران برجسته خود را نزد معاويه فرستاد كه از جمله آنها زياد بن خصفه بود. زياد در اين مأموريت چنان عمل كرد كه معاويه درصدد برآمد تا او را به سوى خود بكشاند. از اين رو، بدو گفت: من از تو مى‌خواهم كه با خانواده و قبيله‌ات مرا در برابر على يارى كنى و من سوگند ياد مى‌كنم كه هرگاه پيروزى نصيب من شد، هر يك از دو شهر (بصره و كوفه) را كه بخواهى به تو واگذار كنم. زياد پاسخ داد: من هرگز پشتيبان جنايتكاران نخواهم شد. سپس معاويه در حضور عمروعاص از عزم راسخ و يكدل بودن زياد تمجيد كرد. [3]

پس از جنگ صفين، امام در نامه‌اى به كارگزارانش دستور داد تا افراد قبيله، فرزندانى كه به حد رشد رسيده‌اند، بردگان و همپيمانانشان را براى جنگ با معاويه اعزام كنند.

به دنبال آن، معقل، عدى بن حاتم، زياد بن خصفه و حجر بن عدى در رأس چهل هزار جنگاور و شانزده هزار نفر از همپيمانان و بردگان آنها آماده نبرد شدند. [4]

[1] . الغارات، ج 2، ص 637، انجمن آثار ملّى

[2] . وقعۀ صفين، ص 297

[3] . وقعۀ صفين، ص 198-199

[4] . فصول المهمه، ص 108