چند مسأله‌

1- اگر وام دهنده شرط كند زيادتر از مقدارى كه مى‌دهد، بگيرد، مثل اين كه يك مَنْ گندم بدهد و شرط كند يك مَنْ و پنج سير بگيرد، يا ده عدد تخم مرغ بدهد كه يازده عدد بگيرد، ربا و حرام است؛ بلكه اگر قرار بگذارد كه بدهكار كارى براى او انجام دهد، يا چيزى را كه قرض داده با مقدارى جنس ديگر پس دهد، مثل اين كه شرط كند يك تومان را كه قرض كرده با يك كبريت پس دهد، ربا وحرام است و نيز اگر با او شرط كند كه چيزى را كه قرض مى‌گيرد به طور مخصوصى پس دهد مثلا" مقدارى طلاى نساخته به او بدهد، شرط كند كه ساخته پس بگيرد، باز هم ربا و حرام است؛ ولى اگر بدون اين كه شرط كند خود بدهكار زيادتر از آنچه قرض كرده پس بدهد. اشكال ندارد، بلكه مستحب است. (م 2283)

2- ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است؛ و كسى كه قرض ربايى گرفته اگر چه كار حرامى كرده، ولى اصل قرض صحيح است و مى‌تواند در آن تصرف كند. (م 2284)