درس بيست و نهم

خمس‌

در هفت چيز خمس واجب مى‌شود كه عبارتند از: منفعت كسب، معدن، گنج، مال مخلوط به حرام، جواهرى كه به واسطه غوّاصى به دست مى‌آيد، غنيمت جنگ، زمينى كه كافر ذمّى از مسلمان بخرد. (م 1751)

در اينجا به دو مورد از موارد هفتگانه خمس مى‌پردازيم:

1- منفعت كسب‌

هر گاه انسان از تجارت يا صنعت يا كسب‌هاى ديگر، مالى به دست آورد، اگر چه مثلا" نماز و روزه ميتى را به جا آورد و از اجرت آن، مالى تهيه كند، چنانچه از مخارج سال خود او و عيالاتش زياد بيايد، بايد خمس يعنى پنج يك آن را به دستورى كه خواهد آمد، بدهد. (م 1752)

اگر مالى به ارث به انسان برسد و بداند كسى كه اين مال از او به ارث رسيده خمس آن را نداده، بايد خمس آن را بدهد؛ و همچنين اگر به واسطه قناعت كردن چيزى از مخارج سال انسان زياد بيايد، بايد خمس آن را بدهد. (م 1755- 1756)

قابل ذكر است كه انسان تا خمس مال را ندهد نمى‌تواند در آن مال تصرّف كند، اگر چه قصد دادن خمس را داشته باشد. (م 1790)