سال خمسى‌

منظور از سال خمسى وقتى است كه شخص، همه ساله طبق موازين شرعى به حساب خود رسيدگى مى‌كند. مبدأ سال خمسى براى كسى كه:

1- شغلش كاسبى است:

الف- در آمد تدريجى دارد، روز شروع كاسبى است.

ب- كارمند و ... وقتى كه اولين حقوق خود را مى‌گيرد.

ج- كشاورز و باغ‌دار هنگام جمع آورى محصول. [1]

2- شغلش كاسبى نيست:

چنانچه به طور اتفاقى معامله‌اى كند و منفعتى ببرد، بعد از آن كه‌يك سال از موقعى كه فايده برده بگذرد، بايد خمس مقدارى راكه از خرج سالش زياد آمده بدهد. (م 1765)

پيامدهاى ندادن خمس‌

1- تا خمس مال را ندهد نمى‌تواند در آن تصرف كند؛ يعنى غذايى كه در آن خمس باشد نمى‌تواند بخورد و با پولى كه خمس آن را نداده، نمى‌تواند چيزى بخرد. (م 1790)

2- اگر با پول خمس نداده، خريد و فروش كند (بدون اجازه حاكم شرع) 15 آن معامله باطل است. (م 1760)

3- اگر بخواهد پول خمس نداده به صاحب حمّام بدهد و در حمّام غسل كند، غسل او باطل است. (م 383)

4- اگر با پولى كه خمس آن را نداده است، خانه بخرد، نماز خواندن‌

[1] تحرِیر الوسِیله، ج 1، ص 488، مسأله 6.