8. نفقه نزديكان اگر به موقع پرداخت نشود، دَيْن نيست و جبران نمى‌شود؛ بر خلاف نفقه همسر. براى مثال، اگر پدر مدتى نفقه فرزند را ندهد، فرزند نسبت به آن حق مطالبه ندارد. [1]

9. هديه دادن به خويشاوندان، مستحب است ... و شايسته‌تر به اين كار پدر و مادر هستند كه خداوند بزرگ دستور نيكى به آنان را داده است ... و از همه سزاوارتر مادر است كه نيكى به او و رابطه با وى بيشتر از پدر تأكيد شده است. [2]

10. برترى دادن برخى فرزندان بر برخى ديگر در هديه دادن، جايز است؛ ولى كراهت دارد و چه‌بسا اگر موجب فتنه انگيزى و دشمنى و كينه مفسده آور باشد حرام شود. اگر اين برترى، مفسده نداشته و براى برخى فرزندان خصوصيتى داشته باشد كه رعايت آن اولويت دارد، چه بسا ترجيح داشته باشد. [3]

نفقه مملوك‌

منظور از مملوك، چيزهايى است كه در ملكيت انسان قرار دارند، مانند: حيوان و برده.

نفقه مملوك، حتى زنبور عسل و كرم ابريشم، بر مالكش واجب است.

نفقه حيوان، اندازه معينى ندارد. واجب است آنچه حيوان نياز دارد برايش تهيه شود؛ مانند:

خوردن، آشاميدن و محل استراحت. مالك آن نيز اختيار دارد كه به او علف بدهد يا آن را براى چريدن در چراگاه رهايش كند. بر اين پايه، اگر حيوان به چريدن (در چراگاه) بسنده كند [و سير شود] كه چه بهتر؛ وگرنه بايد به مقدار كفايت به آن حيوان علف دهد. [4]

اگر مالك از دادن نفقه به حيوان- اگر چه به صورت رها كردن و چريدن در چراگاه به قدر كفايت- خوددارى ورزد، اجبار مى‌شود آن را بفروشد، يا مخارج آن را تأمين كند، يا اگر گوشتش قابل استفاده است آن را ذبح كند. [5]

1. ر.ک: استفتاءات، ج 3، ص 197 ـ 198، س 1 ـ 3.

2. تحرِیر الوسِیله، ج 2، ص 54، مسئلة 21.

3. همان، مسئلة 22.

4. همان، ص 289، س 15.

5. همان، مسئلة 16.