وصول نشود، پس از سال خمسى هر وقت آن را وصول كرد، همان موقع خمس دارد و اگر كسى جنس را نسيه به مردم فروخته و مطالباتش در سالهاى بعد وصول مى‌شود، وصولى جزء درآمد سال وصول محسوب است. [1]

استفتاء: اداره بيمه مبلغى را بابت هزينه درمان به من بدهكار است و مقرر شده كه در همين روزها به من پرداخت شود. آيا به اين مبلغ خمس تعلق مى‌گيرد؟

ج- خمس ندارد. [2]

9- كسى كه ديگرى مخارج او را مى‌دهد، بايد خمس تمام مالى را كه به‌دست مى‌آورد بدهد، ولى اگر مقدارى از آن را خرج زيارت و مانند آن كرده باشد، فقط بايد خمس باقى‌مانده را بپردازد. [3]

معدن‌

آنچه كه در نظر عرف معدن ناميده مى‌شود از قبيل طلا، نقره، سرب، مس، نفت، ذغال سنگ، فيروزه، عقيق و نمك و ... در صورتى كه محصول آن به حدّ نصاب برسد خمس دارد؛ به اين معنا كه اگر قيمت آنچه از معدن به دست آمده پس از كسر هزينه‌ها به قيمت 105 مثقال نقره يا 15 مثقال طلا برسد، بنابر احتياط واجب بايد خمس آن پرداخت شود و اگر جماعتى در استخراج معدن شريك هستند اقوا اين است كه چنانچه سهم هر كدام از آنها به حد نصاب رسيد بايد خمس آن را بدهد، اگر چه احتياط مستحب اين است كه وقتى مجموع سهام به حد نصاب برسد خمس آن پرداخت گردد. [4]

دو نكته‌

1- حضرت امام قدس سره در زمان گذشته به دليل روابط حاكم بر اجتماع و اقتصاد آن روز،

[1] - استفتاءات، ج 1، ص 376

[2] - اجوبة الاستفتائات، ص 178

[3] - مسألۀ 1757

[4] - مسائل 1798-1799 و تحريرالوسيله، ج 1، ص 353