بدهند يا خيلى برايشان مشكل است، تكليف چيست؟

جواب- بدهى را، گرچه به‌تدريج بايد ادا كنند و اگر تمكّن ندارند منتظر تمكّن شوند و بدون پرداخت بدهى برائت حاصل نمى‌شود. [1]

سؤال 2- كسانى‌كه اصلًا خمس نداده و نمى‌دهند وظيفه همسايه و خانواده آنها چيست؟

جواب- با رعايت شرايط امر به معروف، او را امر به معروف نمايند و مالى را كه علم دارند متعلّق خمس بوده و خمس آن را ادا نكرده نمى‌توانند تصرف كنند. [2]

استفتاء: افرادى هستند كه خمس بر آنها واجب است ولى تاكنون آن را نپرداخته‌اند و در حال حاضر هم توانايى پرداخت آن را ندارند و يا بر آنها بسيار دشوار است. حكم آنان در اين باره چيست؟

ج- مجرد عدم توانايى يا دشوارى پرداخت خمس موجب برائت ذمّه و سقوط تكليف نيست بلكه اداى آن تا حد امكان واجب است. چنين افرادى مى‌توانند با دست گردان مبالغ بدهى خود با ولىّ امر خمس يا وكيل او، آن را به تدريج بر حسب استطاعت خودشان از جهت مقدار و زمان بپردازند. [3]

پيامدهاى ندادن خمس‌

1- عدم جواز تصرف در مال خمس نداده:

- تا انسان خمس مال را ندهد نمى‌تواند در آن تصرف كند؛ يعنى غذايى كه در آن خمس باشد نمى‌تواند بخورد و با پولى كه خمس آن را نداده، نمى‌تواند چيزى بخرد. [4]

- اگر با پولى كه خمس آن را نداده است، خانه بخرد، تصرف او در آن خانه حرام و نماز خواندن در آن نيز باطل است. [5]

2- بطلان معامله به مقدارى كه خمس نداده:

[1] - توضيح المسائل، قسمت استفتاءات، ص 427

[2] - همان، ص 428

[3] - اجوبة الاستفتائات، ص 194

[4] - مسألۀ 1790

[5] - مسألۀ 873