8- ابن‌السبيل؛ مسافر در راه مانده كه هزينه ادامه سفر ندارد. [1]

يك نكته: آيا فردى كه زكات بر او واجب شد خود مى‌تواند آن را به مصارف هشتگانه بالا برساند يا مصرف آن در يكى از آنها بايد با اجازه مجتهد يا ولى فقيه باشد؟

جواب- افضل بلكه احوط آن است كه در زمان غيبت، زكات را به [ولىّ‌] فقيه بدهند، به‌ويژه وقتى كه آن را مطالبه كند؛ زيرا او به موارد مصرف زكات آشناتر است؛ اگر چه دادن زكات به [ولىّ‌] فقيه واجب نيست، مگر وقتى كه حكم كند كه به خاطر مصلحت اسلام و مسلمانان به او بپردازند كه در اين صورت، پيروى از او واجب است هر چند مقلّد او نباشد. [2]

احكام زكات‌

1- انسان بايد زكات را به قصد قربت (براى انجام فرمان خداوند عالم) بدهد و در نيّت معيّن كند كه آنچه را مى‌دهد زكات مال است يا زكات فطره. ولى اگر مثلًا زكات گندم و جو بر او واجب باشد، لازم نيست معين كند چيزى را كه مى‌دهد زكات گندم است يا زكات جو.

2- اگر زكات را از مال خود كنار بگذارد، مى‌تواند در بقيه آن تصرّف كند و اگر از مال ديگرش كنار بگذارد، مى‌تواند در تمام مال تصرف نمايد.

3- مستحب است در دادن زكات، خويشان خود را بر ديگران، اهل علم و كمال را بر غير آنان و كسانى را كه اهل سؤال نيستند بر اهل سؤال مقدّم بدارد.

4- بهتر است زكات را آشكارا و صدقه مستحبى را مخفى بدهند.

5- كسى‌كه مشغول تحصيل علم است و اگر تحصيل نكند مى‌تواند براى معاش خود كسب كند، چنانچه تحصيل آن علم، واجب يا مستحب باشد مى‌شود به او زكات داد و اگر تحصيل آن علم، واجب يا مستحب نباشد، زكات دادن به او اشكال دارد. [3]

[1] - مسألۀ 1925

[2] - ر. ك. تحريرالوسيله، ج 1، ص 342-343، مسألۀ 5

[3] - مسائل 1973-1975 و 1990