«ربا» عملى حرام و از گناهان كبيره مىباشد و بر آن وعده عذاب داده شده است.
قرآن كريم مىفرمايد:
(يا ايُّهَا الَّذينَ امَنُوا لا تَأْكُلُوا الرِّبوا اضْعافاً مُضاعَفَةً وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ وَاتَّقُوا النَّارَ الَّتى اعِدَّتْ لِلْكافِرينَ)[1]
اى كسانى كه ايمان آوردهايد ربا (و سود پول) را چند برابر، نخوريد! تقوا را پيشه كنيد تا رستگار شويد! و از آتشى كه براى كافران آماده شده است، بپرهيزيد.
رسول خدا 6 مىفرمايد:
«انَّ اللَّهَ لَعَنَ اكِلَ الرِّبا وَ مُوَكِّلَهُ وَ كاتِبَهُ وَ شاهِدَيْهِ» [2]
همانا خداوند ربا خوار، نماينده، نويسنده قرارداد و دو شاهد آن را لعنت كرده است.
امام صادق 7 مىفرمايد:
«الرِّبا سَبْعُونَ جُزْءاً ايْسَرُهُ انْ يَنْكِحَ الرَّجُلُ امَّهُ فى بَيْتِ اللَّهِ الْحَرامِ» [3]
[زشتى] ربا هفتاد جزء است، كمترين آن، چنان است كه مردى با مادرش در بيتاللهالحرام زنا كند!
ربا به دو قسم «معاملى» و «قرضى» تقسيم مىگردد.
الف- رباى معاملى
رباى معاملى عبارت از معامله دو كالاى مشابه به يكى از دو صورت زير است:
1- زيادى عينى، مانند فروش يك من گندم به دو من آن، يا فروش يك من به يك من و يك درهم.
2- زيادى حكمى، مانند فروش يك من گندم نقد به يك من نسيه.
رباى معاملى دو شرط دارد:
[1] - آل عمران (3)، آيات 130-131
[2] - وسائلالشيعه، ج 12، ص 430
[3] - بحارالانوار، ج 103، ص 117