فصل اوّل قضاوت‌

«قضاوت» كه عبارت از داورى كردن براى رفع نزاع و كشمكش در ميان مردم است، يكى از منصب‌هاى بزرگى است كه از جانب خداوند متعال براى پيغمبر 6 و امامان معصوم : و از جانب آنان براى فقيه جامع‌الشرايط تعيين شده است. [1]

منصب قضاوت در ديدگاه اسلام يكى از ارزشمندترين و در عين حال خطرناك‌ترين مناصب اجتماعى است؛ قاضى نيز در يك نگاه نماينده خدا و با فضيلت‌ترين انسان‌ها [2] و در نگاه ديگر از شقى‌ترين مردم شمرده شده است؛ زيرا به تعبير امير مؤمنان 7 او در جايگاهى مى‌نشيند كه يا انبيا و اوصيا در آن قرار مى‌گيرند و يا اشقيا بر آن تكيه مى‌زنند [3]و فاصله اين دو، فاصله بهشت و دوزخ است!

اقسام قضاوت‌

امام خمينى قدس سره قضاوت را به دو قسم مطلق و مأذون تقسيم كرده است.

1- قضاوت مطلق‌

منظور، قضاوت مجتهد جامع شرايط است كه علاوه بر شرايط عمومى قاضى يعنى بلوغ، عقل، ايمان و عدالت و مرد بودن از «اجتهاد مطلق» [4] نيز برخوردار است؛ بگونه اى‌

[1] تحرِیر الوسِیله امام خمِینِی ، ج 2، ص 404

[2] ر.ک. ص (38) آِیه 26) درباره حضرت داود عالِی مِی فرماِید: ِیا داود انا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ اِی داودا ما تو را نماِینده خود در زمِین قرار دادِیم پس در مِیان مردم بحق داورِی کن

[3] ر.ک وسائل الشيعه، شِیخ حر عاملِی، ج 18، ص 7

[4]مجتهدان را مِی توان به دو گروه تقسِیم کرد؛ 1- کسانِی که قدرت استنباط جمِیع احکام دِینِی را دارند و حکم