درس سيزدهم

مراتب امر به معروف و نهى از منكر [1]

فريضه امر به معروف و نهى از منكر بر طبق روايات اهل بيت : در سه مرتبه «انكار قلبى»، «انكار زبانى» و «انكار عملى» ترسيم شده است. چنان كه حضرت على 7 مى‌فرمايد:

«مَنْ تَرَكَ انْكارَ الْمُنْكَرِ بِقَلْبِهِ وَ لِسانِهِ وَ يَدِهِ فَهُوَ مَيِّتٌ بَيْنَ الْاحْياءِ» [1]

كسى كه نهى از منكر را به وسيله قلب، زبان و دستش ترك كند، مرده‌اى در ميان زندگان است.

امام باقر 7 نيز ضمن بيان مطالبى درباره وجوب امر به معروف و نهى از منكر فرمود:

«فَانْكِرُوا بِقُلُوبِكُمْ وَالْفَظُوا بِالْسِنَتِكُمْ وَ صَكُّوا بِها جِباهَهُمْ وَ لا تَخافُوا فِى اللَّهِ لَوْمَةَ لائِمٍ» [2]

با قلب‌ها انكار كنيد، با زبان‌ها سخن بگوييد و بدين وسيله بر پيشانى آن‌ها محكم بكوبيد و در راه خدا از سرزنش ملامت كنندگان نهراسيد.

مراعات كردن ترتيب، ميان اين مراحل سه‌گانه ضرورى است. بر اين اساس، چنان‌چه با عمل به مرتبه پايين‌تر مقصود حاصل شود، عمل به مرتبه بعدى جايز نيست.

اينك توضيح هر يك از مراحل:

[1] وسائل الشِیعه، ج 11، ص 404.

[2] همان، ص 403.