با او نه تنها اثر تنبيهى ندارد، بلكه اثر تشويقى نيز دارد، يعنى او را بيشتر در كار خود آزاد مى‌گذاريد و در عمل به آن كار تشويق مى‌كنيد. در چنين مواردى قطع رابطه درست نيست. [1]

احكام انكار قلبى‌

1- اگر در اين مرتبه [انكار قلبى‌] درجاتى باشد، لازم است با احتمال تأثير درجه خفيف‌تر، به همان اكتفا كند، مثلًا اگر احتمال مى‌دهد كه با ترك تكلم با او، مقصود حاصل مى‌شود، به همان اكتفا كند و به درجه بالاتر، عمل نكند، به ويژه اگر طرف، شخصى است كه اين نحو عمل موجب هتك او مى‌شود. [2]

2- اگر اعراض نمودن و ترك معاشرت با معصيت كار موجب تخفيف معصيت مى‌شود يا احتمال بدهد كه موجب تخفيف مى‌شود، واجب است اگرچه بداند موجب ترك بكلى نمى‌شود و اين امر در صورتى است كه با مراتب ديگر، نتواند از معصيت جلوگيرى كند. [3]

3- اگر علماى اعلام احتمال بدهند كه اعراض از ظلمه و سلاطين جور، موجب تخفيف ظلم آن‌ها مى‌شود، واجب است از آن‌ها اعراض كنند و اعراض خود را به ملت مسلمان بفهمانند. [4]

4- اگر مراوده و معاشرت علماى اعلام با ظلمه و سلاطين جور، موجب تخفيف ظلم آن‌ها شود، بايد ملاحظه كنند كه آيا ترك معاشرت اهم است؛ زيرا ممكن است معاشرت موجب سستى عقايد مردم شود و موجب هتك اسلام و مراجع اسلام شود، يا تخفيف ظلم، پس هر كدام اهم است، به آن عمل كنند. [5]

5- اگر معاشرت و مراوده علماى اعلام با ظلمه، خالى از مصلحت راجحه ملزمه باشد، نبايد معاشرت كنند؛ زيرا اين امر موجب اتهام آن‌ها خواهد شد. [6]

[1] حماسة حسِینِی، ج 2، ص 94.

[2] توضِیح المسائل، مسألة 2806.

[3] همان، مسألة 2807.

[4] توضِیح المسائل، مسألة 2808.

[5] توضِیح المسائل، مسألة 2809.

[6] همان، مسألة 2810.