موضوع شهادت‌

شهادت در مورد «حقوق» جارى مى‌شود و حقوق- با كثرتى كه دارد- به دو قسم حقوق الهى (حقّ اللَّه) و حقوق مردمى (حقّ الناس) تقسيم مى‌شود. [1]

درباره تعريف حقّ اللّه و حقّ الناس گفته شده: حق الناس عبارت از حقى است كه به اسقاط افراد ساقط و منتفى مى‌گردد مانند حق قصاص و حقّ الله نيز حقى است كه به اسقاط انسان ساقط نمى‌شود مانند نماز، روزه، جهاد و حج. [2]

در كتاب‌هاى حقوقى نيز حقّ الله و حقّ الناس چنين تعريف شده است:

حقوقى كه يك طرف آن خداوند تعالى‌ و طرف ديگر آن افراد جامعه يا گروهى از افراد باشد «حقّ الله» ناميده مى‌شود، مانند وجوب پرداخت زكات، حرمت دزدى و ... و به حقوقى كه براى افراد يا اجتماعات شناخته شده است «حق الناس» مى‌گويند. [3]

اگر مكلّفين از احكام الهى سرپيچى كنند، خداوند حقّ بازخواست و مجازات آنها را دارد و مقدار مجازات يا از طرف خداوند معيّن شده (حد) و يا تعيين آن به دست حاكم شرع نهاده شده است (تعزير).

اثبات حقّ اللّه‌

در بحث حدود خواهد آمد كه حقّ اللَّه به يكى از چهار طريق زير ثابت مى‌شود:

1- گواهى چهار مرد در حدّ لواط و مساحقه.

2- گواهى چهار مرد يا سه مرد و دو زن، در حدّ زناى موجب رجم.

3- گواهى دو مرد و چهار زن، در زناى موجب تازيانه.

4- گواهى دو مرد در سرقت، قذف، شراب خوارى و ارتداد. [4]

1- تحرِیر الوسِیله، ج 2، ص 446، مسأله 1.

2- ر.ک. فرهنگ اصطلاحات فقه اسلامِی، محسن جابرِی عربلو، ص 87.

3- ر.ک. ترمِینولوژِی حقوق، دکتر محمدجعفر جعفرِی لنگرودِی، واژه حق الله و حق الناس.

4- تحرِیر الوسِیله، ج 2، ص 446، مسأله 1.