2- غير معوّضه (بدون عوض) [1]

اگر هبه مطلق باشد، لازم نيست گيرنده به بخشنده، پاداش و عوض بدهد و در صورتى كه عوض بدهد بر بخشنده پذيرفتنش واجب نيست، ولى اگر پذيرفت، هبه لازم مى‌شود و هيچ كدام حق رجوع به آنچه داده‌اند، ندارند. [2]

احكام هبه‌

حق رجوع (پس گرفتن)

و اين دو صورت دارد:

1- قبل از تحويل (قبض)، در اين صورت هبه كننده، حق رجوع در مورد هبه را دارد.^

2- بعد از تحويل كه هبه تمام مى‌شود، حكمش به شرح زير است:

الف- در بخشش به خويشان نسبى مثل پدر، مادر، فرزند و مانند اينها، حق پس گرفتن ندارد.

ب- در بخشش به بيگانه و خويشان سببى [3] چهار صورت وجود دارد:

1- تا وقتى كه عين باقى باشد، حق پس گرفتن دارد.

2- اگر همه يا بعضى از آن تلف شود، به طورى كه با وجود اين تلف عرفاً عين به همان شكل باقى نيست، حق رجوع ندارد.

3- چنانچه گيرنده هبه، عوض آن را- اگر چه مختصر- بدهد، حق رجوع براى بخشنده نيست.

4- اگر هبه كننده از هبه‌اش قصد تقرّب به خداى تعالى داشته باشد، حق رجوع نيست. [4]

1. تحرِیر الوسِیله، ج 2، ص 58، م 11.

2. همان، م 12.

^. در اِین حکم بِین خوِیشان نسبِی و دِیگران فرقِی نِیست. (ر.ک. استفتائات، ج 2، ص 326 و 331.)

3. زن و شوهر در حکم خوِیشان غِیر نسبِی‌اند ولِیکن احتِیاط آن است که اگر هبه‌اِی به ِیکدِیگر داشته باشند پس نگِیرند.

4. تحرِیر الوسِیله، ج 2، ص 58، م 8.