2- بخشنده و يا گيرنده بعد از قبض بميرند در اين صورت هبه لازم شده، گر چه معوضه هم نباشد، ورثه آنها حق رجوع ندارند. [1]

رشوه‌

همانگونه كه مشاهده نموديم، دين اسلام به دادن هبه سفارش نموده و ضوابطى براى آن تعيين نموده است. اما بايد توجه داشت كه اگر هديه به اين منظور داده شود كه گيرنده هديه حقى را پايمال نمايد، مثل اينكه به قاضى مبلغى داده شود تا حكم را به نفع هديه دهنده صادر نمايد، ديگر اسلام چنين هديه‌اى را نه تنها جايز نمى‌داند بلكه به شدت از آن نهى كرده است. پيامبر اكرم 6 در اين باره مى‌فرمايد:

ايَّاكُمْ وَالرِّشوَة فَأِنَّها مَحْضُ الْكُفْر وَ لايَشُمُّ صاحِبُ الرِّشوَةِ ريحَ الجَنَّةِ. [2]

از رشوه بپرهيزيد كه كفر محض است و صاحب رشوه بوى بهشت به مشامش نمى‌رسد.

با توجه به اين كه در مواردى با عنوان هديه، رشوه داده مى‌شود، در اين جا مناسب است برخى از استفتائات مربوط به رشوه را بياوريم:

سؤال 1. بعضى از مشتريان بانك براى انجام سريع كارهايشان و دريافت خدمات بهتر، اموالى را به كارمندان بانك مى‌بخشند، با توجه به اين كه اگر كارمندان بانك آن كارها را براى آنان انجام ندهند، چيزى به آنان نمى‌دهند، آيا در اين حالت، گرفتن آن مال جايز است؟

جواب: جايز نيست كارمندان در برابر انجام كار مشتريان كه براى آن استخدام شده‌اند و در برابر آن هر ماه حقوق دريافت مى‌كنند، از مشتريان چيزى بگيرند و همچنين مشتريان بانك نبايد كارمندان را در برابر انجام كارهايشان با پول نقد يا غير آن تطميع كنند زيرا اين كار مستلزم فساد است. [3]

1. همان، ص 60، م 17.

2. بحار الانوار، علامه مجلسِی، ج 101، ص 274.

3. اجوبة الاستفتائات، س 1242.