اقسام فرائض

فرائض شش قسم است و صاحبان آن ها چهارده طايفه اند. فرائض شش گانه عبارت است از:

اول . نـصف [12] كه صاحبان آن سه گروهند: 1ـ يگانه دختر ميّت كه برادر نداشته باشد؛ 2ـ يـگـانـه خـواهـر (پـدر و مادرى يا پدرى) كه برادر نداشته باشد؛ 3ـ شوهر در صورتى كه همسر متوفّاى او فرزند نداشته باشد.

دوم . رُبع [14] و صاحبان آن عبارتند از: 1ـ شوهرى كه زن متوفّايش فرزند داشته باشد؛ 2ـ زنى كه شوهر متوفّايش بى فرزند باشد.

سوم . ثُمن [18] از آن زنى است كه شوهر متوفّايش فرزند داشته باشد.

چهارم . ثُلث [13]، صاحبان آن عبارتند از: 1ـ مادر در صورتى كه ميّت ، فرزند و فرزندزاده و بـرادران مـتـعـدد نـداشـتـه بـاشـد؛ 2ـ بـرادران يا خواهران مادرى ميّت ، در صورتى كه متعدّد باشند.

پـنجم . ثُلُثان [23] و صاحبان آن عبارتند از: 1ـ دو دختر يا بيش از آن ، در صورتى كه ميّت پـسـر نـداشـتـه بـاشـد؛ 2ـ دو خواهر پدر و مادرى يا بيش از آن در صورتى كه برادر پدر و مـادرى نـداشـتـه بـاشـنـد؛ 3ـ دو خـواهـر پـدرى و يا بيش از آن ، در صورتى كه برادر پدرى نداشته باشند.

شـشـم . سـُدُس [16] كـه صـاحبان آن سه گروهند: 1ـ پدر، در صورتى كه ميّت داراى فرزند باشد؛ 2ـ مادر، در صورتى كه ميّت فرزند و يا چند برادر و يا خواهر داشته باشد؛ 3ـ برادر يا خواهر مادرى ، در صورتى كه متعدّد نباشند.

غـيـر از مـوارد مـذكـور، بـقيه وارثان ميّت ، كه سهم ارث آنان در قرآن كريم مشخص نشده است ، (وارث بالقرابة) ناميده مى شوند.[1]

[1] ر.ك . به : تحرير الوسيله ، ج 2، ص 374.