نام کتاب : آشنایی با ابواب فقه نویسنده : نوری، محمد اسماعیل جلد : 1 صفحه : 147
1ـ صد شتر كه پنج سال را تمام كرده باشند؛
2ـ دويست گاو سالم و متعارف ؛
3ـ هزار گوسفند سالم و متعارف ؛
4ـ دويست (حلّه) كه هر (حلّه) عبارت از دو قطعه لباس
از بُرد يمانى است ؛
5ـ هزار دينار (هزار مثقال طلاى سكّه دار) ؛
6ـ ده هزار درهم (ده هزار مثقال نقره سكّه دار).
مـهـلت پـرداخـت ديـه قـتـل عـمـد يـك سـال اسـت و از
مـال خـود قاتل پرداخت مى شود.[1]
ديـه قـتل شبه عمد نيز يكى از همان موارد مذكور است
با كمى تخفيف در سنّ شترها و مدت پرداخت آن كه دو سال است و از مال خود قاتل
پرداخت مى شود.[2]
ديـه قـتـل خـطـاى مـحض نيز يكى از موارد مذكور در
قتل عمد با مقدارى تخفيف در سنّ شترها است و مـهـلت پـرداخـت آن سـه سـال مـى
بـاشـد. پـرداخـت ايـن ديه بر عهده (عاقله) است كه بايد از مال خود بدهند و نمى توانند
عوضش را از قاتل بگيرند.[3]
(عـاقـله) خـويـشـاونـدان ذكـور قـاتـل هـسـتـنـد كـه
از طـرف پـدر و مـادر يـا از طـرف پـدر با قاتل نسبت دارند، به شرط اين كه بالغ و
عاقل باشند و فقير هم نباشند.
اگـر كسى خويشاوند پدر و مادرى يا پدرى نداشته باشد و
(ضامن جريره) [4] هم نـداشـتـه بـاشـد، عـاقـله او امـام مـسـلمـانـان اسـت كـه
ديـه را از بـيـت المال مى پردازد.
در قـتـل عـمـد و شـبـه عـمـد نـيـز اگـر قـاتـل
فـرار كـنـد و دسـتـگـيرى او ممكن نباشد، ديه را از مـال او بـر مـى دارنـد: اگـر
مـال نـداشـته باشد، بايد خويشاوندان او بدهند و اگر خويشاوند نداشته باشد، ديه
مقتول را امام از بيت المال مى دهد و در هيچ صورت ، خون مسلمانى ،
[4] (ضامن جريره) كسى است كه با انسان تعهد مى بندد
كه در صورت نبودن وارثى از خويشاوندان ، از يكديگر ارث ببرند و در زمينه جنايتهايى
كه از طريق خطاى محض انجام مى گيرد، ضامن يكديگر باشند.
نام کتاب : آشنایی با ابواب فقه نویسنده : نوری، محمد اسماعیل جلد : 1 صفحه : 147