ثانياً، نظام اسلامى متعلق به خود مردم است و هيچ دوگانگى بين آن دو نمى‌باشد. از اين رو، مشكل پيش آمده براى نظام اسلامى در واقع مشكلى است كه براى مردم پيش آمده و آنان بايد در رفع آن احساس مسئوليت نمايند؛ امام راحل (ره) در باره مسئوليت مردم مى فرمود:

امروز مسئوليت به عهده ملت است، ملت اگر چنانچه كنار بنشينند، اشخاص مؤمن، اشخاص متعهد كنار بنشينند و اشخاصى كه نقشه كشيده‌اند براى اين مملكت از چپ و راست، آنها وارد بشوند در مجلس، تمام مسئوليت به عهده ملت است، هر قدمى كه بر ضد اسلام بردارند، در نامه اعمال ملت نوشته مى‌شود، هر كارى كه انجام بدهند مسئوليتش متوجه ملت است[1]

امروز ديگر همه ملت موظف است به وظيفه الهى كه در صحنه حاضر باشد. اگر غفلت كند از اين باب، گرگها خواهند آنها را خورد. بايد در صحنه حاضر باشند. [2]

ثالثاً، چنان كه در مباحث پيشين مرور شد، حفظ نظام اسلامى از اهم واجبات الهى است و مردم موظف و مسئوليت دارند در قبال هر چيزى كه آن را تهديد مى‌كند از خود واكنش نشان بدهند؛ چنان كه امام راحل (ره) مى‌فرمود:

اگر چنانچه همه ما، همه شماها، همه ملت و خصوصا روحانيت و خطبا در صحنه نباشيم در قضايايى كه مى‌گذرد، مطمئن باشيد كه با عدم حضور شما به سر انقلاب آن خواهد آمد كه بر سر مشروطه آمد. حفظ اسلام يك فريضه الهى است بالاتر از تمام فرائض، يعنى هيج فريضه‌اى در اسلام بالاتر از حفظ خود اسلام نيست. اگر حفظ اسلامى جزء فريضه‌هاى بزرگ است و بزرگترين فريضه است، بر همه ما و همه شما و همه ملت و همه روحانيون حفظ اين جمهورى اسلامى از اعظم فرايض است. [3]

مردم اگر حضور نداشته باشند و خداى نخواسته لطمه‌اى به اسلام وارد بشود، مسئول هستند. [4]

[1]همان،ج 12،ص 6.

[2]همان،ج 15،ص 251.

[3]همان،ص 203.

[4]همان،ج 18،ص 204.