فصل اول: خروج با انگيزه مثبت اصلاحى‌

در خروج از حاكميت با انگيزه مثبت اصلاحى، ممكن است به لحاظ نتيجه و محصولِ عمل، يكى از سه فرض ذيل اتفاق بيفتد:

1. منجر شدن به اصلاح امور؛

2. منجر شدن به فسادهاى سياسى اجتماعى؛

3. منجر نشدن به اصلاح و فساد.

در اين فصل در صدد بررسى حكم فقهى خروج از حاكميت در فرضهاى ياد شده هستيم.

1. منجر شدن به اصلاح امور

سوالى كه در اين فرض، با آن مواجهيم اينكه آيا كارگزارِ حكومتى در مواجهه با برخى از امورى كه به اعتقاد او از نابسامانيها و منكرات حكومتى مى‌باشد، از نظر شرعى اجازه دارد با انگيزه اصلاح آن امور، دست به خروج از حاكميت بزند، در حالى كه مى‌داند يا احتمال مى‌دهد كه اقدام ياد شده، منجر به اصلاح امور حكومتى مى‌شود؟

به نظر مى رسد در پاسخ به اين پرسش، بتوان گفت كه اين اقدام، در صورتى كه در راستاى عمل به وظيفه امر به معروف و نهى از منكر نسبت به حاكميت و نيز عمل به وظيفه نصيحت و خير خواهى نسبت به حاكميت صورت پذيرفته باشد، اقدامى مجاز و بلكه لازم خواهد بود. و اينك تفصيل اين مسأله: