الهرج والمرج بين الخلق، اذا كان بوجوده صلاح بعض الامور، على انه و ان كان لا خير فيه ايضا من جهه ما هو جائر.

وجود امام ولو ستمگر، بهتر از نبودش است به خاطر فتنه و هرج و مرجى كه بين مردم از نبودش در مى افتد. بنابراين، وجودش سبب اصلاح برخى از امور مردم است، اگرچه از جهت ستمگر بودنش خيرى در ذات او نيست.

دو. احاديثى از امام على 7:

1. وال ظلوم غشوم خير من فتنة تدوم؛ [1]

والى ستمگر كينه توز بهتر از هرج و مرج و فتنه‌اى است كه مداوم باشد.

2. اسد حطوم خير من سلطان ظلوم، و سلطان ظلوم خير من فتن تدوم؛ [2]

شير درنده بهتر از سلطان ستمگر، و سلطان ستمگر بهتر از فتنه‌اى است كه مداوم باشد.

3. در برابر شعار فريبنده «لا حكم الا لله» خوارج فرمود: كلمه حق يراد بها الباطل؛ نعم، انه لا حكم الا لله و لكن هؤلاء يقولون: لا امرة الا لله و انه لابد للناس من امير بر او فاجر، يعمل فى امرته المؤمن و يستمتع فيها الكافر و يبلغ الله فيها الاجل و يجمع به الفى و يقاتل به العدو و تأمن به السبل و يؤخذ به للضعيف من القوى حتى يستريح بر و يستراح من فاجر. [3]

سخن حقى است كه از آن باطلى اراده شده. آرى، حكم خدا جز از آن خدا نيست، ولى اينان مى گويند كه زمامدارى مخصوص خداوند است و بس، و حال آنكه مردم را امير و فرمانروايى بايد، خواه نيكوكار و خواه بدكار، كه مؤمن در سايه حكومت او به كار خود پردازد، و كافر از زندگى خود برخوردار شود، تا زمان هر يك به سر آيد و حق بيت المال مسلمين گردآورى شود و با دشمن پيكار كنند و راهها امن گردد و حق ضعيف را از قوى بستانند، و نيكوكار بياسايد و از گزند بدكار آسوده ماند.

[1]عيون الحكم والمواعظ،ص 505.

[2]بحارالانوار،ج 72،ص 359.

[3]نهج‌البلاغه،خطبۀ 40.