11- 3. خيار شرط در ضمن عقد بيمه‌

عقود از جهت ورود و عدم ورود خيار شرط در ضمن آن به سه دسته تقسيم شده‌اند:

1. عقودى كه به اتفاق فقها خيار شرط در آن فاقد اثر و اعتبار است، مانند عقد نكاح.

2. عقودى كه ورود خيار شرط در آنها مورد اختلاف است، مانند عقد صلح. 3. عقودى كه ورود خيار شرط در آن مورد اتفاق فقها است، مانند عقد بيع.

چنان كه در مباحث پيشين گذشت، عقد بيمه، عقد لازم و معتبر به‌شمار مى‌آيد، در صورتى‌كه آن را عقد مستقل تلقى نماييم ورود خيار شرط در آن مشمول ادله اعتبار شروط يعنى قاعده «المؤمنون عند شروطهم» و بناء عقلاء و اجماع فقها خواهد بود. لذا در صورتى‌كه شرط خلاف مقتضاى عقد يا شرع نباشد، لازم و معتبر شناخته مى‌شود.

12- 3. انحلال عقد بيمه‌

عقد بيمه به جهت يكى از عوامل زير مى‌تواند منحل گردد:

الف. اتمام مدت عقد بيمه: عقد بيمه، عقدى است كه عنصر زمان مقوم آن به‌شمار مى‌آيد.

لذا بااتمام مدت قرارداد عقد بيمه خود به خود منحل مى‌گردد.

ب. از بين رفتن مورد بيمه: در صورتى‌كه موضوع بيمه در اثر حادثه‌اى از بين برود عقد بيمه خود به خود فسخ خواهد شد.

13- 3. فسخ عقد بيمه‌

الف. فسخ از ناحيه شرط: قدرت بر انحلال عقد بيمه ممكن است به وسيله خيار شرط براى يكى از طرفين عقد بيمه يا هر دو يا شخص ثالثى پديد آيد كه صاحب خيار با اختيار فسخ، عقد بيمه را منحل نمايد.

ب. فسخ از ناحيه غير خيار شرط: حق فسخ غير مشروط به خيار شرط، ممكن است براى بيمه‌گر يا بيمه‌گذار يا شخص ثالث باشد.

14- 3. حق فسخ بيمه‌گر

به موجب ماده 13 قانون بيمه سال 1316 چنانچه بيمه‌گذار بدون تدليس، در هنگام انعقاد عقد بيمه، خطرى را اظهار ننمايد و يا اظهار خلاف كند، براى بيمه‌گر حق فسخ پديد مى‌آيد.