نام کتاب : بیت المال و حقوق آن نویسنده : بینش، عبدالحسین جلد : 1 صفحه : 17
كس متعلق به خود اوست، ولى امروزه براى چاپ اسكناس و
ضرب سكه هزينهاى از بيتالمال پرداخت مىگردد كه استفاده نادرست از آنها، موجب
افزايش اين هزينهها مىگردد. مثال ديگر: درست است كه امروزه همه بهرهمندان از
نعمت آب، برق و گاز و ديگر امكانات زندگى شهرى، هزينه مصرفشان را خود مىپردازند،
ولى اين به معناى جواز اسرافكارى و زيادهروى در مصرف نيست. زيرا گذشته از آن كه
اسراف در شرع مقدس امرى نكوهيده است، موجب ضرر و زيان به عامه مردم نيز مىباشد.
روشن است كه اين ارتباط همگانى بر ضرورت حفظ و
نگهدارى بيتالمال از سوى عموم مردم مىافزايد و دقت هر چه بيشتر در استفاده از
اموال عمومى را مىطلبد.
تاريخچه پيدايش بيتالمال
بدون ترديد دولتهاى بزرگ و صاحبان تمدنهاى كهن پيش
از اسلام، مثل ايران و روم از سازمانهاى مالى نسبتاً گستردهاى بهرهمند
بودهاند، ولى اعراب، به دليل ساده بودن شكل زندگىشان و نيز نداشتن دولتى فراگير
و متمركز، از نهادى به نام خزانه، بيتالمال و يا چيزى همانند آن بهرهاى
نداشتهاند. عموم مردم بهصورت قبايل جداگانه زندگى مىكردند و ميزان درآمدشان،
غالباً از اندازه تكافوى زندگى ساده صحرانشينى فراتر نمىرفت.
وضعيت شهرهاى مكه و يثرب (مدينه) كه اوّلى با تجارت و
دومى بهخاطر زراعتش چند گامى به مدنيت نزديكتر بودند نيز بهگونهاى نبود كه
سيستم مالى ويژه و ممتازى فراتر از سيستم اقتصادى بدوى ميان مردم پديد آورد. به هر
حال قدر مسلم اين است كه در دوران پيش از اسلام وجود نهاد مالى
نام کتاب : بیت المال و حقوق آن نویسنده : بینش، عبدالحسین جلد : 1 صفحه : 17