جزيه‌

جزيه سرانه‌اى است كه از سوى مسلمانان بر «اهل ذمه» [1] وضع مى‌گردد. بنا به نقلى زمان تشريع اين قانون به غزوه تبوك برمى‌گردد.

هنگامى كه پيامبر 6 عازم جنگ با روميان بود و سپاه اسلام در منطقه تبوك اردو زد، آيه زير فرود آمد و حكم گرفتن جزيه را ابلاغ كرد.

(قاتِلُوا الَّذينَ لا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لا بِالْيَوْمِ الاخِرِ وَ لا يُحَرِّمُونَ ما حَرَّمَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ لا يَدينُونَ دينَ الْحَقِّ مِنَ الَّذينَ اوتُو الْكِتابَ حَتَّى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَ هُمْ صاغِرونَ) [2]

با كسانى از اهل كتاب كه به خدا و روز قيامت ايمان نمى‌آورند و چيزهايى را كه خدا و پيامبرش حرام كرده است بر خود حرام نمى‌كنند و دين حق را نمى‌پذيرند، جنگ كنيد تا آنگاه كه به دست خود در عين مذلت جزيه بدهند.

پس از آن هر يك از گروه‌هاى اهل كتاب يعنى يهوديان و مسيحيان و نيز مجوسيان كه قصد داشتند بر دين خودشان باقى بمانند، شرايط ذمّه را مى‌پذيرفتند و در حقيقت به تبعيت دولت اسلامى در مى آمدند و سالانه ماليات سرانه‌اى را به عنوان جزيه مى پرداختند. دولت نيز در قبال آنان وظيفه داشت در برابر تهاجم بيگانگان از جان و ناموسشان دفاع كند و محيطى امن و آرام را براى آنها فراهم سازد.

[1] - كفار اهل كتاب را گويند كه با حكومت اسلامى قرار داد پرداخت ماليات بسته باشند و درحمايت آنها قرار گيرند (فرهنگ معارف اسلامى، واژۀ اهل ذمه)

[2] - توبه (9)، آيه 29