مى‌گويد: چنانچه پزشك ماهر و كاردانى كه بر اثر بى‌مبالاتى، سوء تشخيص و درمان نابجا موجب مرگ يا ضرر و زيانى گردد، مسؤول است. [1]

اجراى قانون ضمان در پزشك معالج چند صورت دارد:

الف- پزشك آنچه را كه به معالجه تلف كند، درصورتى كه از نظر علم و عمل‌كوتاهى كرده باشد، ضامن است، هر چند با اجازه (دست به معالجه زده) باشد.

ب- همچنين اگر بدون اجازه ولىّ بيمار يا خود بيمار درصورت بالغ بودن او دست به مداوا بزند، ولى‌درمعالجه كوتاهى‌كند، هرچند كه دركارش‌متخصص وداناباشد، ضامن‌است.

ج- چنانچه بيمار يا ولىّ او به پزشك ماهر وكاردان اجازه معالجه داده باشد، آيا در صورت تلف شدن، ضامن است يا نه؟ بعضى گفته‌اند: ضامن نيست، ولى اقوا ضامن بودن اوست و بايد از مال خود (ديه) بپردازد. [2]

د اگر دكتر به دست خود به مريض دوا بدهد، يا درد و دواى مريض را به او بگويد و مريض دوا را بخورد، چنانچه در معالجه خطا كند وبه مريض ضررى برسد يا بميرد، دكتر ضامن است، ولى اگر فقط بگويد: فلان دوا براى فلان مريض فايده دارد و به واسطه خوردن دوا ضررى به مريض برسد، يا بميرد، دكتر ضامن نيست. [3]

يك نكته: هرگاه دكتر به مريض يا ولىّ او بگويد كه اگر ضررى به مريض برسد ضامن نباشد، در صورتى كه دقّت و احتياط خود را بكند و به مريض ضررى برسد، يا بميرد، دكتر ضامن نيست. [4]

اميرمؤمنان صلوات الله عليه در اين زمينه فرمود:

«مَنْ‌تَطَبَّبَ اوْ تَبَيْطَرَ فَلْيَأْخُذِ الْبَرائَةَ مِنْ وَلِيِّهِ، وَ الَّا فَهُوَ لَهُ ضامِنٌ» [5]

پزشك ودامپزشك بايد (پيش از طبابت و عمل جرّاحى) از سرپرست بيمار (و صاحب حيوان) برگ عدم مسؤوليت بگيرد وگرنه ضامن است.

[1] - ر. ك. جواهرالكلام، ج 43، ص 44، بيروت

[2] - تحريرالوسيله، ج 2، ص 560، مسألۀ 4

[3] - توضيح المسائل، امام خمينى (ره) مسأله 2205، آستان قدس رضوى

[4] - توضيح المسائل، مسأله 2206

[5] - وسائل الشيعه، ج 19، ص 195