درس شانزدهم:

قانون ضمان [3]

5- ايجاد مزاحمت‌

(نصب و) بيرون آوردن ناودان، پنجره، بالكن و ... درصورتى كه ضررى براى راه (و خيابان مسلمانان) داشته باشد، موجب ضمان است و در صورت مضر نبودن، چنانچه از روى اتفاق روى كسى بيفتد وسبب مرگ او شود، ضمان آور است.

شايد قاعده كلى در ضامن بودن و نبودن اين است كه:

1- هر چيزى كه انجام دادن آن از نظر شرعى مجاز و مأذون باشد، هرگاه چيزى به سبب آن تلف شود، ضمان آور نيست، مثل بيرون آوردن پنجره‌ها ونصب ناودانِ غيرمضر

2- هر چيزى كه انجام آن از نظر شرعى مأذون نباشد، هرگاه كسى، يا چيزى به واسطه آن از ميان برود، ضمان آور است، مثل ضرر رساندن به راه مسلمانان به هر شكلى كه باشد. گر چه كلّيّت آن در هر دو صورت خالى از اشكال نيست. [1]

ج- اجتماع موجبات ضمان‌

گاهى سبب و مباشر جرم با هم جمع مى‌شوند واز اجتماع آنها صورتهاى گوناگونى پديد مى‌آيد:

1- اجتماع سبب و مباشر

هرگاه سبب و مباشر در موردى جمع شوند، در صورت تساوى يا قويتر بودن مباشر، مسؤوليت به عهده مباشر است، مانند موارد زير:

[1] - تحريرالوسيله، ج 2، ص 565، مسأله 6