فصل اوّل: نگاهى به زندگى علمى امام قدس سره‌

در تاريخ بيستم جمادى‌الثانى سال 1320 ه. ق. (30 شهريور 1281 هجرى شمسى)، مصادف با سالروز ميلاد مسعود بانوى بزرگ اسلام، حضرت فاطمه 3، در شهرستان خمين و در خاندان علم و عمل و شرف و فضيلت، از پدر و مادرى صالح، عابد و متّقى، فرزندى به نام «سيّد روح‌اللّه» چشم به جهان گشود.

پدرش، آيةاللَّه سيّد مصطفى موسوى متولّد 1278 ه. ق. از معاصران آيةاللَّه ميرزاى شيرازى قدس سره بود. او در نجف اشرف و سامرا تحصيل علم كرد و در زمره علما و مجتهدان عصر خود قرار گرفت و پس از بازگشت به ايران، زعامت اهالى خمين و حومه را عهده‌دار گرديد. آيةاللَّه سيد مصطفى در دوازدهم ذيقعده سال 1320 ه. ق- چهار ماه و بيست روز پس از ولادت فرزندش روح‌الله- در مسير خمين، اراك از طرف اشرار و خوانين تحت حمايت عمّال حكومت قاجار مورد سوء قصد قرار گرفت و در حالى كه چهل و هفت سال بيشتر نداشت به شهادت رسيد. جنازه آن مرحوم نيز به نجف اشرف منتقل و در همان‌جا مدفون گشت.

مادر سيد روح‌اللّه، بانو هاجر، دختر حضرت آيةالله مرحوم ميرزا احمد و از نوادگان مرحوم آيةالله خوانسارى (صاحب زبدةالتصانيف)، زنى نيكوكار، صالح، عابد و از خاندان علم و تقوا بود.

جدّ بزرگوارش، علّامه جليل‌القدر مرحوم آقا سيّد احمد موسوى، بنا به گفته بعضى، از خاندان جليل صاحب «عبقات الأنوار»، علّامه ميرحامد حسين هندى نيشابورى بوده است. [1]

[1] - ر. ك: بررسى و تحليلى از نهضت امام خمينى قدس سره، سيد حميد روحانى، ج 1، ص 20-21؛ حديث بيدارى، حميد انصارى، ص 14-15؛ مجلۀ نور علم، شماره 7، ص 83-84