فصل ششم دفاع‌

بررسى انديشه دفاعى امام خمينى قدس سره نيز همچون ديگر مباحث از اهميت فراوانى برخوردار است. مباحث مربوط به «دفاع» در متون فقهى در ضمن اقسام جهاد مورد بررسى قرار گرفته است. اما از ميان فقهاى عظام تنها كسى كه فصل مستقلى درباره مسائل دفاع تحت همين عنوان باز كرده و احكام مربوط به آن را تبيين فرموده است، حضرت امام قدس سره مى‌باشد.

منظور از دفاع، مجموعه اقداماتى است كه از راه‌ها و اسلوب‌هاى گوناگون براى ناكام گذاشتن دشمن متجاوز صورت مى‌گيرد. [1]

دفاع در ديدگاه حضرت امام قدس سره به دو قسم كلى «دفاع شخصى» [2] و «دفاع از كيان اسلام و مملكت اسلامى» تقسيم مى‌گردد كه قسم دوّم آن از قداست و اهميت بيشترى برخوردار است و همه چيزهايى را كه به اسلام و كشور اسلامى مربوط است، شامل مى‌شود. اين نوع دفاع در فقه براى جلوگيرى از خطرهاى ناشى از تجاوز و توطئه‌هاى دشمنان خارجى تشريع شده و در عرصه‌هاى گوناگون نظامى، سياسى، اقتصادى و فرهنگى- با احكام ويژه خود- انجام مى‌پذيرد.

امام راحل قدس سره دفاع از اسلام و مسلمانان را بر همگان- به‌قدر توانايى‌شان- امرى ضرورى و واجب شمرده و در بيان تفاوت ميان جهاد و دفاع مى‌فرمايد:

قضيه جهاد يك قضيه است، قضيه دفاع قضيه ديگر، قضيه جهاد يك شرايطى دارد، براى اشخاص خاصى هست، براى گروه معينى هست با شرايطى، لكن قضيه دفاع‌

[1] - ر. ك: المنجد فى اللغة، واژۀ دفع؛ فرهنگ معارف اسلامى، سيد جعفر سجادى، چاپ سوم، ج 2، ص 325

[2] - در اين فصل تنها به بيان برخى از ديدگاه‌هاى حضرت امام قدس سره دربارۀ دفاع از كيان اسلام و حوزۀ اسلامى پرداخته‌ايم