ه- تلاش پيگير

حضرت امام قدس سره در تحصيل و اشتغالات علمى همواره كوشا بود، همچنان كه در تهذيب نفس و تهجّد نيز چنين بود. آيةالله سبحانى در اين باره مى‌فرمايد:

او [امام‌] همان‌طور كه در مسأله تهذيب نفس و تهجّد پيگير بود. در دوران جوانى در مسأله تحصيل نيز كاملًا ساعى و كوشا بود، حتى هنگامى كه در سنين پنجاه به بالا بود، گاهى شش ساعت پى در پى هم مطالعه مى‌كرد. در سال 1370 ه. ق (برابر با 1330 شمسى) سه ماه تابستان را در محلّات سپرى مى‌نمود و پس از صرف صبحانه از ساعت 6 تا 12 مشغول مطالعه مى‌شد و هرگاه نوعى خستگى و يكنواختى در كار خود احساس مى‌نمود، خود را به نگارش انديشه‌هايش سرگرم مى‌كرد. [1]

حوزه درسى‌

امام خمينى قدس سره ساليان درازى (تقريباً از 27 تا 44 سالگى) به‌تدريس دروس سطح حوزه [2]، اشتغال داشت و كتاب‌هاى رسائل، مكاسب، كفايه و همچنين شرح منظومه و اسفار را با بيانى شيوا، رسا و شيرين براى گروهى از فضلا و محصّلان علوم اسلامى شرح و بسط مى‌داد. يكى از علماى معاصر كه كتاب «رسائل» را نزد حضرت امام قدس سره فرا گرفته مى‌گويد:

امام خمينى در مبحثى از رسائل فرمود: «اين مبحث را كه اكنون براى شما تدريس مى‌كنم نه خوانده‌ام و نه مباحثه كرده‌ام!» با وجود اين، با چنان احاطه و مهارتى براى ما شرح مى‌داد كه مايه شگفتى ما بود و ديگر استادى همانند ايشان ماهر، كامل و وارد به مسائل اصول و مطالب آن كمتر پيدا كرديم. [3]

[1] - كيهان انديشه، شمارۀ 29، ص 6

[2] - در اين دوره، فقه و اصول نيمه استدلالى و استدلالى از روى كتاب‌هاى معيّنى تدريس مى‌شود و محصّلين‌اين كتاب‌ها را كه مشتمل بر ابواب مختلف فقه يا اصول است، نزد اساتيد فرامى‌گيرند. طلاب در اين دوره مقدارى فلسفه، كلام، تفسير، علم رجال و مانند آن را نيز مى‌آموزند. اين دوره به‌طور متوسط‌ در پنج سال سپرى مى‌شود

[3] - بررسى و تحليلى از نهضت امام خمينى، ج 1، ص 41