تك بعدى نيست و همان‌طور كه موظف است نماز به پا دارد، روزه بگيرد و به ديگر مسائل عبادى اهميت دهد، بايد به مسائل سياسى اسلام اهتمام بورزد؛ امر به معروف و نهى از منكر و تولّى‌ و تبرّى‌ را به بهترين شكلى فراگيرد و به كار بندد، با ظلم و خودكامگى، استكبار و استبداد مبارزه كند، اسلام را در همه ابعادش بشناسد و در زندگى پياده كند و به همه آن به عنوان فريضه الهى و تكليف اسلامى بنگرد و هيچ يك را از ديگرى جدا نداند.

اين تحوّل اساسى و انقلاب فكرى، رهاورد سفر تركيه است و امام قدس سره اين گام بلند، انقلابى و جهش‌آفرين را در آن دوران برداشت و دگرگونى عظيمى در مجمع رساله‌نويسان پديد آورد، بگونه‌اى كه بسيارى از اصحاب رساله به پيروى از او، بخش زيادى از مسائل روز و انقلابى را همراه مسائل عبادى در رساله خويش آوردند و رساله را با رسالت اسلامى همراه ساختند. [1]

ز- تربيت شاگردان والا مقام‌

بى‌گمان يكى از برجسته‌ترين و مهم‌ترين خدمت‌هاى حضرت امام قدس سره، تربيت شاگردان گرانقدر، فضلا و صاحب‌نظران محقق و چيره‌دست و آگاه به زمان مى‌باشد.

حوزه درسى ايشان- همان‌طور كه پيش از اين ذكر شد- مجتهد پرور بود و راه و روش استنباط احكام را به شاگردان مى‌آموخت. حجةالاسلام جلالى خمينى مى‌گويد:

[امام‌] از نظر درسى ... بى‌نظير بود و شاگردانى كه پاى درس ايشان شركت مى‌كردند.

الآن از فضلا و مجتهدان و بزرگانى‌اند كه كم‌نظيرند. [2]

حجةالاسلام على دوانى مى‌گويد:

از جلسه‌هاى ... درس خارج حضرت امام ... صدها شاگرد فاضل برخاستند و امروز بسيارى از آنها فاضل‌ترين مدرّسان و دانشمندان معاصر مى‌باشند. [3]

[1] - ر. ك: نهضت امام، ج 1، ص 11-12

[2] - پا به پاى آفتاب، ج 3، ص 10

[3] - همان، ص 99