4- جواز افطار روزه براى افراد سالخورده؛ [1]

5- حرمت روزه براى مريض بدحال. [2]

د- نظر فقها:

1- يكى از قواعد معروف فقهى، قاعده «لاضرر» است. بر اساس مفاد اين قاعده كسى حق ندارد موجبات اضرار به غير و نيز اضرار بر خود را فراهم آورد. شيخ الفقهاء شيخ مرتضى انصارى در اين باره مى‌فرمايد: «علماء در استدلال به اين قاعده، فرقى بين اضرار به نفس و اضرار به غير قائل نشده‌اند». [3]

2- فقها بر حرمت ضرر زدن عمدى به خود، اجمالًا متفق القولند؛ چنان كه شيخ مرتضى انصارى مى‌فرمايد: «مستفاد از ادله عقلى و نقلى حرمت اضرار به خويشتن است»؛ [4] آيت اللَّه حكيم مى‌فرمايد: «اضرار به خويشتن حرام است» [5] و آيت اللَّه اراكى مى‌فرمايد: «اضرار به نفس حرام است حدوثاً وبقاءاً». [6]

البته گروهى از فقها، حرمت آن را مشروط به منجر شدن آن به هلاكت يا قطع عضو و يا امرى كه مطلوب شارع نيست مى‌دانند، [7] كه در اين صورت نيز از آنجا كه در موضوع مورد بحث، ضرر عمدى به خود منجر به عدم وفاى به عهد و تعهدات سربازى مى‌گردد كه قطعاً از امور مبغوض شارع است، شكى در حرمت آن باقى نمى‌ماند.

ه- استدلال فقهى:

در مباحث پيشين گذشت كه اعضاى نيروهاى مسلح متعهد به انجام وظيفه و مسئوليت خويش بوده، در قبال آن مستحق دريافت حقوق‌اند. حال اگر عضوى از ايشان با صدمه زدن به خود، عمداً خويشتن را از انجام وظيفه مانع شود، در اين صورت نه تنها مرتكب فعل حرام شده است؛ بلكه استحقاق دريافت حقوق را نيز از دست مى‌دهد.

[1] . مستمسك العروة، سيد محسن حكيم، ج 8، ص 443

[2] . مجمع الفائده والبرهان، محقق اردبيلى، ج 5، ص 231؛ رياض‌المسائل، سيدعلى‌طباطبايى، ج 5، ص 476

[3] . رسائل فقهيّة، شيخ مرتضى انصارى، ص 115

[4] . كتاب الطهارة، شيخ انصارى، ج 2، ص 453

[5] . مستمسك العروة، حكيم، ج 10، ص 183

[6] . توضيح المسائل، اراكى، ص 602

[7] . ر. ك: كتاب الطهارة، خوئى، ج 9، ص 421؛ فقه الصادق، روحانى، ج 1، ص 318