شئون ياد شده با توجه به شرايط و مقتضيات هر صنفى و
در هر زمان و مكانى، مختلف است. برخى از اين شئون به صورت مكتوب در آيين نامهها و
قوانين مربوط به نيروهاى مسلح ذكر شده وليكن تعداد قابل توجهى از آنها به صورت غير
مكتوب در عرف اجتماعى نسبت به نظاميان وجود دارد كه بايد رعايت گردند.
در فقه اسلامى از شأن و منزلت اجتماعى با تعابيرى
مانند «مروّة» و يا «مروءة» ياد مىكنند. عبارات فقهاى عظيمالشأن در تعريف آن و
مثالهايى كه براى آن ذكر كردهاند، جملگى مؤيد مطلبى است كه در مراد از شأن و
منزلت اجتماعى بيان شد [1]. در يكى از اين عبارات آمده است:
منافيات مروت، امور مباحهاى است (اعم از اعمال و
اخلاق) كه عرفاً سزاوار و لايق حال و شأن شخص نباشد و از امثال او سر نزند و
ارتكاب آن نشانه دنائت و پستى باشد و منافيات مروت نيز نسبى و ذو مراتب است كه حسب
اشخاص و زمانها و مكانها و محيطها مختلف و متفاوت است. مراد از مروت ... عفاف
است و عفاف به معناى خوددارى شخص است از امورى كه لايق و سزاوار او و امثال او
نيست و عرفاً ارتكاب و انجام آن امور را از چنين شخصى قبيح و نشانه دنائت و پستى و
بىاعتنايى او نسبت به دين تلقى مىكنند. [2]
ضرورت رعايت شأن و منزلت نظامى
ضرورت رعايت شأن و منزلت اجتماعى مانند نظامى و غير
آن، همواره در منابع دينى مورد تأكيد و اهتمام است؛ از جمله:
الف- روايات:
در روايات معصومين 7، تعابيرى كه درباره لزوم رعايت
مروّت و احياناً حيا و عفت سخن مىگويند، جملگى دلالت بر ضرورت رعايت شأن و منزلت
اجتماعى از سوى هر قشر و صنفى مىكنند؛ از جمله:
[1]. ر. ك: الدروس، شهيد اول، ج 2، ص 125؛ شرح
اللمعه، شهيد ثانى، ج 3، ص 130؛ مسالك الافهام، شهيد ثانى، ج 41، ص 169؛ مجمع
الفائدة، محقق اردبيلى، ج 21، ص 312؛ مدارك الاحكام، سيد محمد عاملى، ج 4، ص 67.