مكروه؛ هدهد، پرستو، صرد، صوام [1] و كلاغ سبز. ج- حرام؛ خفّاش، طاووس، باز، قوش، عقاب، شاهين، قرقى، لاشخور، كركس، كلاغ، هر پرنده‌اى كه هنگام پرواز بال‌هاى خود را كمتر حركت دهد و بيشتر نگاه دارد و پرندگانى كه سنگدان، چينه‌دان و خار عقب پا را ندارند. [2]

يادآورى 1- خوردن گوشت حلال به‌شكل پخته و خام جايز است و خوردن گوشت خام- پيش از آن كه آن را در برابر خورشيد يا آتش قرار دهند يا نمك سودكرده در سايه بخشكانند- مكروه است. [3]

يادآورى 2- كليه حيوانات حلال‌گوشت در صورتى خوردن آن‌ها حلال است كه طبق دستور شرعى ذبح، نحر يا صيد شوند در غير اين صورت مصرف آن‌ها حرام است.

يادآورى 3- اگر حيوانات درنده و گوشتخوار را- به‌جز سگ و خوك- به دستور شرعى ذبح يا با اسلحه شكار كنند، گرچه خوردن آن‌ها حرام است و نمى‌توان با اجزاى آن‌ها نماز خواند، ولى پاك هستند. [4]

2- موادّ طبيعى‌

1/ 2- موادّ پاك و بى‌زيان؛ مصرف اين‌گونه مواد به حكم شرع و عقل، مجاز است. [5]

[1] صُرَد، يا وركاك، مرغى است كه گنجشك شكار مى‌كند، صوام نيز پرنده‌اى است خاكى‌رنگ با گردن دراز كه بيشتر در خرمابن آشيانه مى‌سازد. (فرهنگ دهخدا)

[2] . همان، ص 156-157، مسألۀ 6 و 8 و رساله نوين، ج 3، ص 179

[3] . تحريرالوسيله، ج 2، ص 162، مسأله 31

[4] . توضيح‌المسائل، مسأله 824 و 2588

[5] . ر. ك: تحريرالوسيله، ج 2، ص 164، مسأله 8