درس دوازدهم: ضمان [3]

8- غصب‌

گاهى ممكن است كسى به اموال سازمان دستبرد بزند. در اين صورت آن شخص علاوه بر ارتكاب كار حرام و استحقاق عذاب اخروى، در برابر سازمان مربوط ضامن خواهد بود.

اين ضمانت نيز از موارد ضمان قهرى مى‌باشد و از احكام ويژه‌اى برخوردار است كه پس از تبيين مفهوم غصب به آن مى‌پردازيم.

مفهوم غصب‌

غصب آن است كه انسان از روى ظلم، بر مال يا حق ديگرى مسلّط شود. [1]

براساس اين تعريف، شرايط تحقق غصب عبارت است از:

1- «مسلّط شدن»؛ كه لازمه آن تصرف در مال- اعم از منقول و غير منقول- و حق ديگرى است.

2- «از روى ظلم»؛ و آن در موردى است كه متصرف بداند كه مال و يا حق از آن ديگرى است و اجازه تصرف آن را ندارد.

3- «مال و حق ديگرى»؛ به اين معنا كه ممكن است علاوه بر مال چيزهايى مورد تصرف غاصبانه قرار گيرد كه از نظر عرف به آنها مال نمى‌گويند مانند حق تحجير، حق اختصاص و ...

و همچنين مورد غصب بايد متعلق به «ديگرى» باشد.

[1] . توضيح المسائل، قبل از مسألۀ 2545