و موجب ضمان مى‌باشد، مگر آنكه با اجازه قانونى مقام مسئول بالاترصورت‌بگيرد. [1]

چگونگى پرداخت تاوان‌

1- اگر عين مال غصبى موجود باشد بايد آن را به مالك برگرداند. [2]

2- غاصب همان‌گونه كه ضامن عين مال غصبى است ضامن منافع آن در مدت غصب شده نيز مى‌باشد، اگر چه از منفعت آن بهره‌اى نبرده باشد. [3] مثل اينكه كسى اتومبيل ديگرى را بدزدد علاوه بر اصل اتومبيل اجرةالمثل منفعت يا منافع متعارف آن را نيز در مدت غصب بايد به مالك بدهد.

3- اگر نقص و عيبى در مال غصبى پيدا شد واجب است علاوه بر ردّ آن به مالك ارش نقصان آن را نيز بپردازد؛ يعنى در عوض نقص و عيب آن، تفاوت قيمت مال غصبى قبل از نقص و عيب و بعد از آن را محاسبه كرده و به مالك بپردازد. [4]

4- چنانچه مال غصبى قبل از مسترد شدن به مالك تلف شود، در صورت «مثلى» بودن ضامن مثل و در صورت «قيمى» [5] بودن ضامن قيمت آن است. اگر مال تلف شده مثلى باشد، ولى برگرداندن مثل آن ممكن نباشد قيمت آن را ضامن خواهد بود. [6]

9- اتلاف‌

اتلاف (تلف كردن) نيز يكى ديگر از اسباب ضمان است. منظور از اتلاف آن است كه‌

[1] . رسالۀ اجوبة الاستفتائات، ص 481، س 1965

[2] . همان، ص 177، مسألۀ 15

[3]. همان، ص 178، مسألۀ 17

[4] . همان، ص 180، مسألۀ 21

[5]. «قيمى» متاعى است كه مثل آن در بازار يافت‌نشود مانند حيوانات، جواهرات و... «مثلى» نيز متاعى است كه مانند آن در بازار يافت مى‌شود همچون گندم، جو، روغن، فلزات و...

[6] . تحريرالوسيله، ج 2، ص 180-181، مسائل 23 و 25