وجوب شرعى‌

چنان‌كه ياد شد رعايت سلسله مراتب در هر سازمانى نظامى، صرف‌نظر از مرام و مكتب آن، ضرورت دارد. در سازمان نظامى مكتبى، علاوه بر آن، وجوب شرعى و به تبع آن، ثواب و پاداش الهى نيز دارد. حضرت امام خمينى قدس سره در تشريح اين مطلب مى‌فرمايد:

اسلام، اطاعت فقيه را واجب دانسته است و من (ولىّ فقيه) امر مى‌كنم به شما كه اطاعت كنيد از مافوق‌هاى خود و حفظ نظام را بكنيد. [1]

حضرت آيت‌اللّه خامنه‌اى نيز مى‌فرمايد:

اطاعت از دستور فرمانده، واجب است؛ حكم عقل است، حكم شرع است، حكم تجربه است. [2]

همچنين مى‌فرمايد:

نظم، سلسله مراتب، رعايت فرماندهى و وحدت فرماندهى و تمركز فرماندهى و اقتدار فرماندهى و دستور فرمان فرماندهى به شكل سلسله يكى از كارهاى لازم است كه بايد انجام بگيرد. [3]

سلسله مراتب و برادرى‌

در ارتش‌هاى غير مكتبى، سلسله مراتب به‌گونه‌اى خشك و بى‌عاطفه و بى‌روح، اعمال مى‌شود و مافوق با تبختر و برترى‌طلبى به زيردست مى‌نگرد و در بسيارى از موارد، حتّى اصول انسانى و اخلاقى مراعات نمى‌شود. ولى در ديدگاه اسلام، سلسله مراتب و عطوفت و برادرى، توأمان هستند؛ به اين معنا كه زير دست موظّف است، فرمان مافوق را- كه در چارچوب قانون و به مصلحت نظام و تشكيلات است- بدون چون و چرا اجرا كند. از سوى‌

1) - صحيفۀ نور، ج 10، ص 44

[2] - پيام انقلاب، ش 113، ص 17

[3] - جمهورى اسلامى، 68/9/26