موارد جواز سوء ظن‌

چنانكه گفته شد حسن ظن در مناسبات معمولى اجتماعى مردم با يكديگر، يك ضرورت است، زيرا پايه و اساس تفاهم عمومى است و تأكيد ائمه نيز بر اين است كه مردم در فضايى آكنده از برادرى و درك متقابل زندگى كنند و جامعه را با گمان ورزيهاى ناروا و سوء تفاهمات نيالايند. حال، سؤال اينجاست كه اگر وظايف سازمانى و مأموريتهاى آن جز اين را اقتضا كند، در اين صورت وظيفه چيست؟ در پاسخ بايد گفت كه در برخورد با نيت و عمل افراد يا گروههايى كه در مظان اتهام و اخلالگرى هستند، اصل بر بدگمانى است و ائمه 7 نيز از سوءظن به طور مطلق منع نكرده‌اند. از سخنان آنها استفاده مى‌شود كه در برخورد با دشمنان اسلام و يا در روزگارى كه نارواييها و ستمها متداول و اهلش خائن مى‌باشند، نبايد خوش گمان بود.

حضرت على 7 فرمود:

هرگاه تبهكارى، روزگار و اهلش را فرا گرفت، چنانچه فردى نسبت به فرد ديگر خوش‌گمان باشد، خود را به خطر و تباهى انداخته است. [1]

و نيز فرمود:

از دشمنت سخت بر حذر باش و بترس، زيرا دشمن چه بسيار خود را نزديك گرداند تا تو را غافلگير كند. پس احتياط پيشه كن و به آسانى به او خوش‌گمانى نورز. [2]

[1] . نهج البلاغه، حكمت 110

[2] . همان، نامه 53