براى نمونه، بعضى از موارد ياد شده عبارتند از:

1. ضرر: جايى كه ضرر جانى يا آبرويى و يا مالى قابل ملاحظه‌اى متوجه خود شخص و يا ديگر مسلمانها بشود، قسم دروغ نيز مانعى ندارد و بلكه گاهى واجب مى‌شود.

عن ابى الحسن الرضا 7 فى حديث قال- الراوى- سَأَلْتُهُ عَن رَجُلٍ يَخافَ عَلى مالِهِ مِنَ السُلْطانِ فَيَحْلِفُ لِيَنْجُوَبِهِ مِنْهُ؟ قالَ 7: لا جُناحَ عَلَيْه، وَ سَالْتُهُ هَلْ يَحْلِفُ الرَّجُلُ عَلى مالِ أَخِيهِ كَما يَحْلِفُ عَلى مالِهِ؟

قالَ 7: نَعَمْ [1]

راوى از امام هشتم 7 درباره كسى كه براى نجات از شرّ سلطان (ظالم) به دروغ قسم مى‌خورد كه فلان مال را ندارم، پرسيد. آن حضرت فرمود: مانعى دارد. پرسيدم: آيا قسم دروغ براى حفظ مال ديگر برادران دينى‌اش درست است؟ فرمود: آرى.

* تذكر يك نكته:

گفتنى است اگر چه براى دفع ضرر مالى گفتن دروغ جايز است، ليكن اگر ضرر كم و قابل تحمل باشد، بهتر آن است كه ضرر را تحمل كند و دروغ نگويد، چنانكه حضرت على 7 فرمود:

عَلامَةُ الْايمانِ انْ تُؤْثِرَ الصِّدْقَ حَيْثُ يَضُرُّكَ عَلَى الْكِذْبِ حَيْثُ يَنْفَعُكَ [2]

[1] . وسائل الشيعه، ج 16، ص 162

[2] . مكاسب، شيخ انصارى، ص 52