عناوين اوّليه و ثانويه‌

«عنوان اولى» در فقه به عنوانى گفته مى‌شود كه بدون ملاحظه هيچ قيدى، موضوع حكم واقع مى‌شود و «عنوان ثانوى» به عنوانى گفته مى‌شود كه با اضافه شدن قيدى بر عنوان اولى، موضوع حكم واقع مى‌شود. براى مثال، وضو گرفتن بدون ملاحظه هيچ قيدى، عنوان اولى است، ولى همين وضو گرفتن وقتى ضررى يا حرجى شد، عنوان وضوى «ضررى» يا «حرجى» عنوان ثانوى است.

بايد توجه داشت كه احكام ثانويه بدين معنا نيست كه اين احكام، احكام واقعى نيستند، بلكه اينها نيز احكام واقعى و احكام خدا هستند. بر اين اساس، از جمله تقسيماتى كه براى حكم شده، تقسيم به واقعى اوّلى و واقعى ثانوى است، به اين ترتيب:

حكم واقعى اولى: عبارت است‌از حكمى‌كه براى افعال و اشياء به‌عنوان اولى، بدون عارض شدن عنوان ثانوى يا شك در حكم اولى، جعل شده است، مثل وجوب نماز صبح، حرمت شراب، طهارت آب و نجاست بول. [1]

[1] . اصطلاحات الاصول، على مشكينى، ص 121