س- هرگاه شخصى بداند كه اگر سحر غذا نخورد، روزه گرفتن براى او ضرر دارد، اگر سهواً بيدار نشد و سحرى نخورد. 1- آيا گرفتن روزه بر او واجب است؟ 2- اگر روزه‌اش را خورده كفاره دارد يا خير؟

ج- 1- گرفتن روزه واجب است ولى در اثناى روز اگر خوف مرض پيش آمد و يا آنكه ادامه روزه حرجى شد افطار نمايد.

2- اگر روزه را بدون خوف مرض عمداً افطار نمود علاوه بر قضا، كفاره هم دارد. [1]

مسأله: شكستن نماز واجب از روى اختيارحرام است، ولى براى حفظ مال و جلوگيرى از ضرر مالى يا بدنى مانعى ندارد. [2]

مسأله: اگر حفظ جان خود انسان يا كسى كه حفظ جان او واجب است يا حفظ مالى كه نگهدارى آن واجب مى‌باشد، بدون شكستن نماز ممكن نباشد بايد نماز را بشكند، ولى شكستن نماز براى مالى كه اهميت ندارد مكروه است. [3]

ج- اكراه‌

يكى از معانى اكراه كه مناسب با حديث رفع است، اين است كه شخصى را با زور به‌كارى وادار كنند و فرقى ندارد كه به آن كار علاقه داشته باشد يا نفرت، زيرا گاهى انسان به چيزى علاقه دارد، ولى براى مصالحى آن كار را انجام نمى‌دهد، مثل كسى كه مرض عطش دارد و هر چه آب مى‌خورد

[1] . استفتائات، ج 1، ص 317

[2] . توضيح المسائل، امام خمينى، مسأله 1159

[3] . همان، مساله 1160