اگر مجرم در بازپرسى با وعده‌اى كه به او داده بودند، اعتراف كرده باشد و در دادگاه ادّعا كند كه آن اعترافات بر اساس آن وعده‌ها بوده است، اگر قاضى از قراين ديگر علم حاصل نكند، نمى‌تواند بر اساس آن اعترافات حكم صادر كند.

اگر براى قاضى از قراين و مدارك، علم حاصل شد كه اين شخص مجرم نيست، گرچه پرونده حاكى از وقوع جرم باشد- چه اين اثبات جرم مستند به اعترافات باشد و چه مستند به مدارك- قاضى نمى‌تواند حكم صادر كند و برعكس اگر براى قاضى علم حاصل شد كه اين شخص مجرم است، اگرچه پرونده حاكى از تبرئه وى باشد، بايد حكم به مجرم بودن او بدهد.

د- قاعده لاحرج‌

مستند اين قاعده آيات و روايات متعددى است، از جمله:

(وَ جاهِدُوا فِى اللَّهِ حَقَّ جِهادِهِ هُوَ اجْتَبيكُمْ وَ ما جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِى الدّينِ مِنْ حَرَجٍ مِلَّةَ ابيكُمْ ابْراهيمَ هُوَ سَميَّكُمُ الْمُسْلِمينَ مِنْ قَبْلُ وَ فى هذا لِيَكُونَ الرَّسُولُ شهيداً عَلَيْكُمْ وَ تَكُونُوا شُهَداءَ عَلَى النَّاسِ فَاقيمُوا الصَّلوةَ وَ اتُوا الزَّكاةَ وَاعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْليكُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلى‌ وَ نِعْمَ النَّصيرُ) [1]

و در راه خدا جهاد كنيد و حق جهادش را ادا نماييد، او شما را برگزيد و در دين كار سنگين و شاقى بر شما نگذارد و اين همان آيين پدر شما ابراهيم است او شما را در كتب پيشين و در اين كتاب آسمانى، مسلمان ناميد تا

[1] . حج( 22)، آيۀ 78