جواب اين است كه گاهى مصلحت وجوب يك تكليف يا حرمت يك تكليف به حدى است كه اگر اين تكليف جعل نشود، خلاف امتنان است، چه اين مصلحت شخصى باشد، چه نوعى، گرچه اين تكليف براى يك نفر مصلحت نداشته باشد. در عين حال، اين شخص هم مكلّف است براى حفظ مصالح نوع، آن تكليف را به جا آورد. بنابراين، مهم آن است كه تشخيص دهيم تكليف داراى اهميّت است يا نه؟ [1]

راه به دست آوردن اهميّت حكم‌

دو نوع حكم حرجى داريم:

1. حكمى كه براى نوع مردم حرجى است، گرچه در حق عدّه‌اى حرجى نباشد.

2. حكمى كه براى همه و هميشه حرجى خواهد بود. اگر از قسم دوّم باشد، مثل جهاد كه براى همه و در همه جا حرجى است، از اينجا كشف مى‌كنيم كه اين حكم داراى اهميّت است و شارع نخواسته كه اين تكليف در هيچ شرايطى ترك شود، ولى اگر حكم تنها براى عده‌اى حرجى باشد، يا در بعضى اوقات حرجى باشد- مثل وضو گرفتن در سرماى شديد كه براى همه و همه جا حرجى نيست- در اين گونه موارد به اين قاعده تمسّك مى‌كنيم و حكم حرجى را بر مى‌داريم. [2] بنابراين، با تمسك به اين قاعده نمى‌توان هر حكم حرجى را برداشت.

محدوده قاعده و كاربرد آن‌

مفاد اين قاعده برداشتن حكم حرجى است و در اين جهت فرقى ندارد

[1] . همان، ص 212

[2]. همان، ص 213