مهم اشاره خواهد شد كه در مقام كسب خبر، آيا جايز است افراد را مورد ضرب و تهديد قرار داد يا خير؟ و اگر جايز است حد و مرز آن كدام است؟

و آيا جايز است در همه امور تجسس نمود ويا حريم وحدود معينى دارد؟

به مقتضاى شرع و عقل همه انسانها به حسب طبيعت و فطرت، آزاد آفريده شده‌اند. بنابراين، هيچ انسانى تابع انسان ديگر و تحت قيمومت و ولايت همنوع خود نيست. هر انسانى مسلط بر اموال و شؤون خود بوده و هيچ كس حق تصرف و دخالت در شؤون و اموال ديگرى را ندارد و اگر افراد از نظر شعور، دانايى، ثروت و تواناييها و توانمنديها متفاوت هستند، دليل و موجبى بر ولايت و يا سلطه بعضى بر بعضى ديگر نمى‌باشد.

از طرفى، زندگى جمعى نوعى سلسله مراتب اجتماعى و حق تقدم و اولويت بعضى بر بعضى ديگر را طلب مى‌كند، زيرا بدون آن، جامعه نظم و قاعده نخواهد يافت و خداوند متعال چون دانا به مصالح است، براى تسهيل امور جامعه و نظام‌مندشدن آن ولايتهايى از قبيل ولايت انبيا و معصومين، حكّام عدل، والدين و ... را جعل و همه انسانها را موظّف كرده كه از آنان تبعيّت نمايند. طبيعى است كه كليه ولايتها تبعى بوده و ولىّ حقيقى اوست و ولايت تامّه او، بازگشتگاه همه ولاءها و ولايتهاست ((وَ الَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْامُور)). حضرت على 7 با عنايت به مطلب فوق فرمود:

ايُّهَا النَّاسْ انَّ آدَمَ لَمْ يَلِدْ عَبْداً وَ لا امَةً وَ انَّ النَّاسَ كُلَّهُمْ احْرارٌ وَلكِنَّ اللَّهَ خَوَّلَ بَعْضَكُمْ بَعْضاً [1]

اى مردم، همانا انسان، بنده و كنيز متولد نشده است. انسانها همه آزاد خلق شده‌اند، لكن خداوند، بعضى از شما را بر بعضى ديگر برترى داده است.

[1] . اصول كافى، ج 8، ص 69