درس نهم

فقه سياسى [2]

امر به معروف و نهى از منكر

نقش هر مسلمان در تعيين سرنوشت جامعه و تعهدى كه بايد در پذيرش مسؤوليت‌هاى اجتماعى داشته باشد، ايجاب مى‌كند كه او ناظر و مراقب همه امورى باشد كه پيرامون وى اتفاق مى‌افتد. اين مطلب در فقه اسلامى تحت عنوان امر به معروف و نهى از منكر مطرح شده و از مهم‌ترين مبانى تفكر سياسى يك مسلمان به شمار مى‌رود؛ چنان كه از مهم‌ترين فرايضى است كه وجوب كفايى آن ضرورى دين شناخته شده و ضامن بقاى اسلام است. [1]

قرآن كريم در بيان صفات ممتاز مؤمنان مى‌فرمايد:

(وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنْ الْمُنكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ) [2]

مردان و زنان با ايمان ولى (و يار و ياور) يكديگرند، امر به معروف و نهى از منكر مى‌كنند، نماز را برپا مى‌دارند و زكات را مى‌پردازند و خدا و رسولش را اطاعت مى‌كنند.

به موجب اين آيه، افراد مؤمن به سرنوشت يكديگر علاقمند بوده و به منزله يك پيكر مى‌باشند. پيوند سرنوشت‌ها موجب مى‌شود كه تخلف و انحراف يك فرد، در كل جامعه تأثير بگذارد؛ چنان كه يك بيمارى واگير در صورتى كه معالجه نگردد، از فرد به جامعه سرايت نموده و سلامت آن را به خطر مى‌اندازد.

[1] - ر. ك. وسائل الشيعه، ج 11، ص 395

[2] - توبه (7)، آيه 71