خلاصه‌

امر به معروف و نهى از منكر از مبانى تفكر سياسى مسلمانان و وجوب كفايى آن ضرورى دين است. امر به معروف و نهى از منكر از علاقه افراد مؤمن به سرنوشت يكديگر سرچشمه مى‌گيرد.

كارى كه نيكى آن توسط عقل يا شرع شناخته شده، معروف و كارى كه زشتى آن شناخته شده، منكر نام دارد؛ از اين رو، معروف شامل امور اعتقادى، اخلاقى، عبادى، حقوقى و ... و منكر شامل منكرات اعتقادى، اخلاقى، اقتصادى، سياسى و ... مى‌شود.

شرايط وجوب اين دو فريضه عبارت است از: 1- آگاهى از اين‌كه آنچه مكلف ترك كرده، معروف و آنچه انجام داده، منكر است. 2- احتمال تأثير دادن 3- بداند شخص قصد تكرار گناه را دارد 4- برخورد با گنهكار مفسده‌اى نداشته باشد، مگر اين‌كه معروف و منكر مورد اهتمام جدّى شارع باشند كه در اين صورت بايد رعايت اهم و مهم مورد توجه قرار گيرد.

امر به معروف و نهى از منكر گاهى واجب و گاهى مستحب است و از واجبات توصلى مى‌باشد. و مراتب آن عبارت است از: اظهار تنفر قلبى، امر و نهى گفتارى، استفاده از قدرت براى فاصله انداختن بين شخص و گناه.

به موجب اصل تولّى و تبرّى، هر مسلمانى بايد در برابر صالحان و تبهكاران موضع‌گيرى مناسبى اتخاذ نمايد و دو نوع ولاء داشته باشد: 1- ولاى منفى يعنى دوستى نداشتن با غير مسلمانان و نپذيرفتن سرپرستى آنان.

2- ولاى مثبت؛ يعنى اين‌كه مسلمانان همديگر را دوست داشته باشند و به حكومت صالحان گردن نهند.

تولّى و تبرّى داراى ابعادى است كه عبارتند از:

1- بعد عقيدتى يعنى مؤمن از نظر عقيدتى خود را به خداوند وابسته بداند.