درس شانزدهم

قضا و شهادت‌

(نظام قضايى اسلام)

دست پر قدرت آفرينش بنا بر حكمت، غريزه حب ذات را در نهاد انسان به وديعه نهاده كه وى به موجب آن خودخواه و حريص بر گردآورى اموال و دستيابى به منافع هر چه بيشتر شده است. او در اين راستا، گاهى حقوق ديگران را نيز مورد تاخت و تاز قرار مى‌دهد. از سوى ديگر منابع طبيعى و كالاهايى كه انسان براى رفع نيازمندى‌هاى خود به آن‌ها روى مى‌آورد، با محدوديت مواجه بوده و هر فردى تلاش مى‌كند، سهم بيشترى از آن‌ها را به خود اختصاص دهد. به ويژه اگر توجه كنيم كه ساختار روحى افراد، متفاوت بوده و هر يك، استعداد كار و فعاليت خاصى را دارد.

در نتيجه نيازمندى‌ها و روحيه افزون‌طلبى بشر، درگيرى و تزاحم، در صحنه اجتماع رخ داده و فساد و خون‌ريزى، به وقوع مى‌پيوندد. اعتراض مؤدبانه فرشتگان بر آفرينش آدم 7 و اين‌كه چرا موجودى مفسد و خون‌ريز آفريده مى‌شود و نيز حادثه قتل هابيل توسط برادرش، شاهد اين مدعاست.

از اين رو عامل بازدارنده‌اى لازم است تا دست تجاوزگران به حقوق مردم را كوتاه نموده و امنيت و آرامش را بر جامعه حاكم گرداند.

نظام قضايى اسلام، پاسخى به اين نياز فطرى جامعه بوده و قوانين كيفرى آن هماهنگ با واقعيت‌ها و ضرورت‌هاى اجتماعى است.

گفتنى است اجراى قوانين كيفرى در كنار پرورش ايمان به مبدأ و معاد، كار ساز و مفيد است وگرنه نظام كيفرى منهاى دين و ايمان، تنها بخش اندكى از درگيرى‌ها و خصومت‌هاى جامعه را در ظاهر كاسته و آن‌ها را از ريشه حل نخواهد كرد.