درس هفدهم

حقوق جزا

(حدود، تعزيرات، قصاص و ديات)

نظام كيفرى اسلام، مترقى‌ترين نظامى است كه در صورت اجرا، جرم و جنايت را از جامعه زدوده و مشكلات اجتماعى را حل مى‌كند. البته هماهنگى آن با ديگر مسائل اسلامى مانند مسائل اعتقادى، عبادى، اخلاقى و ... سهم عمده‌اى در اين كارآيى دارد.

اسلام تنها مكتبى است كه با پرورش افراد مؤمن و معتقد، موجب مى‌شود كه فرد مجرم و جانى در پيشگاه الهى توبه و اظهار ندامت كند و گاه پا به مرتبه‌اى بالاتر از توبه و پشيمانى قلبى بگذارد و خود را به محكمه اسلامى معرفى كرده و تقاضاى كيفر براى خود كند؛ چرا كه از اين راه، خود را از عذاب آخرت رها مى‌سازد.

حمران مى‌گويد: از امام باقر 7 درباره مردى كه حد شرعى در دنيا بر وى اجرا شده پرسيدم كه آيا در جهان آخرت نيز كيفر مى‌شود؟ حضرت پاسخ فرمود:

خداوند گرامى‌تر از آن است. (كه در مورد يك گناه، دوبار بنده‌اش را كيفر دهد.) [1]

و در روايات آمده كه زنى خدمت امير مؤمنان 7 رسيد و گفت: اى امير مؤمنان! زنا كرده‌ام مرا تطهير كن، خداوند تو را پاكيزه سازد؛ چرا كه (تحمل) كيفر دنيا، آسان‌تر از عذاب دائمى آخرت است. حضرت پرسيد: تو را از چه چيز تطهير كنم؟ زن پاسخ داد: من زنا كرده‌ام .... [2]

انواع كيفر

انواع كيفر كه افراد مجرم بدان دچار مى‌شوند از اين قرارند:

1- كيفر وجدان؛ هر فردى پس از ارتكاب جرم و جنايت، از سوى وجدانش مورد

[1] - ر. ك. وسائل الشيعه، ج 18، ص 309

[2] - همان، ص 378