درس دوم

تاريخ فقه‌

مطالعه و تحقيق در علم فقه را از دو منظر مى‌توان انجام داد.

يكى اين‌كه در درون آن كاوش كنيم، مباحثش را عمق بخشيم و از نظر كمى و كيفى گسترش دهيم.

دوم آن‌كه از بيرون به تماشاى آن بنشينيم و سير تكوّن و پيشرفت آن را مطالعه و بررسى كنيم تا بدانيم فقه چگونه و از چه دوره‌اى به عنوان يك علم دينى مطرح شده، چه فراز و نشيب‌هايى را طى كرده، چگونه رشد نموده، با چه موانعى مواجه شده، مؤسّسان و حاملان فقه كيانند، سبك فقهى آنان چگونه بوده و ...

بررسى اين مباحث، بازگويى تاريخ فقه است كه در اين درس به مهم‌ترين آن‌ها مى‌پردازيم:

پيدايش فقه‌

فقه به معناى مجموعه مقررات و قوانين عملى دين، توسط بنيان‌گذار اسلام، حضرت محمد مصطفى 6 تبيين و ابلاغ شد. با نزول آيات الاحكام كه بيشتر پس از هجرت به مدينه انجام گرفت، پيامبر 6 اصول احكام را براى مردم روشن ساخت و جزئياتى از آن‌ها را كه مورد ابتلاى مردم آن زمان بود، به آنان ياد داد و مردم از راه گفتار و رفتار آن حضرت با حلال و حرام الهى آشنا شدند.

از باب نمونه مى‌توان از تعليم احكام حج كه در حجة الوداع انجام گرفت، نام برد.

بدين گونه فقه به عنوان بخشى از تعاليم دينى در دامن اسلام تولد يافت.

پيامبر اكرم 6 علوم خدايى خود از جمله علم فقه را به جانشين خويش، امام‌