درس چهارم

تقليد

از وظايف ضرورى و عقلى هر مكلفى تقليد كردن است. يعنى با توجه به اين‌كه خداوند احكامى براى بندگانش دارد، عقل براى امكان امتثال آن‌ها، تقليد از فقيه جامع الشرايط را بر هر فرد عامى، لازم و ضرورى مى‌شمارد.

تعريف تقليد

تقليد در لغت، قلاده‌دار نمودن خود يا ديگرى است. به عنوان مثال، تقليد شمشير، آويزان كردن آن بر گردن است و تقليد شتر قربانى، آويزان نمودن نعلين بر گردن آن، در موسم حج است. [1]

تقليد در اصطلاح فقه، عمل كردن به فتواى مجتهد است؛ به عبارت ديگر، آن‌گاه كه عمل و رفتار انسان با استناد به فتواى فقيه انجام پذيرد، از وى تقليد كرده است. [2]

تناسب ميان معناى لغوى و اصطلاحى آن است كه مكلف، مسؤوليت اعمال و رفتار خود را بر گردن مجتهد مى‌اندازد.

عبدالرحمان بن حجاج مى‌گويد: امام صادق 7 در حلقه بحث و گفت‌وگوى شخصى به نام ربيعة الرأى نشسته بود كه عربى وارد شد و مسأله‌اى از ربيعه پرسيد و او پاسخ داد.

سپس مرد عرب گفت: آيا عمل مرا به عهده مى‌گيرى؟ ربيعه سكوت‌كرد. وى مسأله خود را تكرار كرد و ربيعه همان پاسخ را داد. دوباره مرد عرب گفت: آيا مسؤوليت عملم را به عهده مى‌گيرى؟ باز ربيعه سكوت نمود. امام صادق 7 فرمود:

[1] - ر. ك. مصباح المنير، احمد بن محمد بن على مقرى فيومى، ج 2-1، ص 704، ماده قلد

[2] - ر. ك. تحرير الوسيله، ج 1، ص 7، مسأله 2